ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ ΣΤΟ:

iliochori@gmail.com


25 Φεβ 2012

Βραδέτο, μικρό κι απέραντο….

«Πάρε γιατρέ μ' τα γιατρικά και σύρε γιε μου στο Βραδέτο, τον πόνο που 'χω στην καρδιά , δεν το γιατρεύεις γιε μου φέτο...»!
Σε λίγες λέξεις, απλές λέξεις, αποτυπώνεται ο πόνος και ο καημός. Τα βήματα στο χορό αργά, λεβέντικα, έτσι όπως αρμόζει σε έναν τέτοιο τόπο. Μικρό και απέραντο συνάμα.
Βραδέτο. Το ονομάζουν και μπαλκόνι του Ζαγορίου. Ονομασία που οφείλεται στην γεωγραφική θέση που κατέχει. Υψόμετρο 1340 μέτρα. Στην κορυφή του Ζαγοριού.
Από το Βραδέτο ξεκινά η «σκάλα» (πετρόχτιστο μονοπάτι) που συνδέει το χωριό με το Καπέσοβο. Η διάρκεια της διαδρομής είναι περίπου 40 λεπτά.
Το Βραδέτο είναι ένας συγκροτημένος οικισμός από το 1616, όπως μαρτυρούν οι γραφές του αειμνήστου Ιωάννη Λαμπρίδη. Κάποιος συνοικισμός από το εύρωστο την εποχή εκείνη Σκαμνέλι, μετεγκαταστάθηκε στην περιοχή αυτή της Τύμφης, ίσως λόγω της μορφολογίας του εδάφους που ευνοούσε την κτηνοτροφία.
Αν και το υψόμετρό του το κάνει απόμακρο (1340 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας) ο νότιος προσανατολισμός του δεν επιτρέπει μεγάλες χιονοσκεπείς περιόδους, ενώ το «καθυστερημένο» καλοκαίρι επιτρέπει την βόσκηση ως αργά το Οκτώβριο. Μαρτυρίες των κατοίκων κάνουν λόγο για πάνω από 15 χιλιάδες αιγοπρόβατα αλλά και χωράφια με εξαιρετικής ποιότητας βρίζα και άλλων εσπεριδοειδών.
Η ύπαρξη των εγκαταλελειμμένων πια αλωνιών περίπου 15 το αριθμό επιβεβαιώνουν την καλή παραγωγή. Η κεντρική εκκλησία του Βραδέτου «Η γέννηση της Θεοτόκου» χτισμένη πριν από 2+ αιώνες εορτάζει κάθε 8 του Σεπτέμβρη και το τριήμερο πανηγύρι της είναι ονομαστό σε ολόκληρο το νομό Ιωαννίνων. Επίσης υπάρχουν οι εκκλησίες: Αγίου Γεωργίου με το κοιμητήριο, ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Νικόλαος, ο Άγιος Αθανάσιος πάνω από την Σκάλα
Οι κάτοικοί του αποτελούνταν από γηγενείς Ζαγορίσιους και μετά το 1930 εισήλθαν σε αυτό και οι Σαρακατσάνοι ή Σκηνίτες όπως τους αποκαλούσαν. Η μείξη ήταν «αναπόφευκτη» και έτσι Ζαγορίσιοι και Σαρακατσάνοι «συζούσαν», μεγάλωναν, τρέφονταν, στον ίδιο τόπο. Πολλές τοποθεσίες στο Βραδέτο ειδικότερα στην γεωγραφική περιφέρεια αυτού αναφέρονται για την όμορφη όψη τους και έχουν κάνει γνωστό το Βραδέτο σε όλη την υφήλιο.
Σε αυτό συνέβαλλε τα τελευταία χρόνια και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βραδέτου με πρωτεργάτη τον μέχρι πρότινος πρόεδρό του τον Χρηστογούλα Στέφανο, που αν και γαμπρός στο Βραδέτο «αγάπησε» τον τόπο και αφοσιώθηκε σχεδόν ολοκληρωτικά Μέσα από το, πρόσφατα στην συγγραφική κυκλοφορία, βιβλίο του με τίτλο «Βραδέτο, το μπαλκόνι του Ζαγορίου» πάρα πολλοί ήταν εκείνοι ενημερώθηκαν για το ξεχωριστό αυτό χωριό χτισμένο στο πουθενά κάπου στην ευρύτερη περιοχή που ονομάζεται Ζαγόρι.
Την πρωτοκαθεδρία σε επισκεψιμότητα έχει η περίτεχνη Σκάλα του Βραδέτου. Το ονομαστό καλντερίμι στην βόρεια πλευρά της Μεζαριάς που χωρίζει το Βραδέτο από το Καπέσοβο. Μια πέτρινη κατασκευή με χρήση της «αυτόχθονης» πέτρας που ξακουστοί μαστόροι έχτισαν και συνέδεσαν τα δύο χωριά! Αποτελούσε την είσοδο και την έξοδο από το Βραδέτο μιας και ο σημερινός δρόμος ανοίχθηκε την δεκαετία του 1970 μετά από πιέσεις κάποιου υψηλά βαθμοφόρου για την εποχή εκείνη στρατιωτικού από το Βραδέτο.
Η Μπελόη, μια τοποθεσία στην άκρη της χαράδρας του Βίκου ( η ονομασία πιθανά να προήλθε από σλάβικη λέξη που σημαίνει καλή θέα ή και μπαλκόνι) και την επισκέπτονται κάθε χρόνο χιλιάδες τουρίστες από όλο τον κόσμο γιατί στα πόδια σου ολόκληρος ο Βίκος περιμένει να ακούσει την φωνή σου, σαν εσύ ακούς την ηχώ πάλι και πάλι και πάλι και πάλι και πάλι.
Ακολουθεί η Δρακόλιμνη, μια λίμνη ψηλά στην Τύμφη, βορειοδυτικά από την κορυφή Γκαμήλα και την κορυφή Πλόσκος σε υψόμετρο 2150 μέτρα και που σε αυτή ζουν χιλιάδες χρόνια τώρα κάποια αμφίβια με την ονομασία Triturus Alpestris. Η ονομασία ελληνιστί είναι Τρίτωνες και γύρω τους έχει «χτιστεί»ο μύθος των δράκων – φυλάκων της λίμνης. Η Δρακόλιμνη είναι στα όρια των περιοχών του Βραδέτου και του Παπίγκου αλλά χωροταξικά ανήκει στο Πάπιγκο.
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ένα μέρος τόσο ψηλά στο βουνό δεν θα έπρεπε να έχει και σπηλιές; Και όμως είναι γνωστά σε όλους τα σπηλαιοβάραθρα της περιοχής του Βραδέτου αλλά και του Ζαγοριού περισσότερο. Μερικά από τα βαθύτερα σπηλαιοβάραθρα της χώρας αλλά και της Ευρώπης βρίσκονται στην εδαφική κατοχή του Βραδέτου. Η Σπέρα, η τρύπα της Σκάλας, η Καλόγρια, η Ρεπετίνα, η Γκαϊλότρυπα, η τρύπα στα Κορνίσια, η χιονότρυπα είναι μερικά από τα ονομαστά σπηλαιοβάραθρα που προσελκύουν εκατοντάδες φανατικούς της σπηλαιολογίας εντός και εκτός των συνόρων μας. Υπάρχουν βέβαια στο Ζαγόρι και τα σπηλαιοβάραθρα Τρύπα της νύφης, Χάσμα του έπους 1, Χάσμα του έπους 2, η τρύπα του Οδυσσέα, η Προβατίνα και πάρα πολλά άλλα όλα εξερευνημένα από πολλές αποστολές με τελευταία την σπηλαιολογική ομάδα Σ. ΕΛ. Α. Σ. που μέλη της κατοικοεδρεύουν στο Δίλοφο του Κεντρικού Ζαγορίου.
Αν και η Τούρκικη κατοχή πέρασε πολλά χρόνια τώρα, οι ονομασίες παραμένουν αλλά αργά και σταθερά σβήνουν και αυτές, μιας και οι νεώτερες γενιές δεν ενδιαφέρονται για τον πατρογονικό τόπο. Η Αστυφιλία κυριεύει όχι μόνο το Βραδέτο αλλά και το υπόλοιπο Ζαγόρι. Αν δεν μείνουν γραπτά όλα τα προαναφερόμενα πολύ λυπούμαστε ότι σύντομα δεν θα υπάρξουν γηγενείς Ζαγορίσιοι να προασπίσουν τα συμφέροντα του τόπου τους.

Με πληροφορίες από την Βικιπαίδεια


ΠΗΓΗ: http://www.epiruspost.gr

24 Φεβ 2012

Γρεβενίτι: Η λίμνη με τα νούφαρα

Είναι γωνιές ξεχωριστές. Μικρά θαύματα της φύσης. Γωνιές του τόπου μας. Άλλες γνωστές κι άλλες άγνωστες. Όλες όμως με τη δική τους ξεχωριστή γοητεία. Με τη δική τους ομορφιά.
Μια τέτοια γωνιά βρίσκεται κρυμμένη στο πανέμορφο Γρεβενίτι. Είναι η λίμνη Ζορίκα, η λίμνη που γεμίζει με νούφαρα κάθε χρόνο και αποτελεί ένα μοναδικό θέαμα μέσα στην απέραντη γοητεία του πράσινου.
Η λίμνη βρίσκεται ανάμεσα στο πλούσιο δάσος της περιοχής και μπορεί να εξελιχθεί σε έναν από τους πιο όμορφους προορισμούς στο Ανατολικό Ζαγόρι.
Ειδικά προς το τέλος της άνοιξης όταν και ανθίζουν τα νούφαρα η ομορφιά είναι μοναδική.

Μόλις τέσσερα χιλιόμετρα από το Γρεβενίτι, στη διασταύρωση του επαρχιακού δρόμου που οδηγεί στη λίμνη των πηγών Αώου, αξίζει μια στάση.
Ο τόπος θα σας αποζημιώσει. Οι εικόνες, το άρωμα, τα χρώματα. Και σίγουρα αυτή η φορά δεν θα είναι η τελευταία.

Σ.Σ.: Ευχαριστούμε για την αποστολή του φωτογραφικού υλικού και στοιχείων για την λίμνη στο Γρεβενίτι

ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ ΣΤΟ: http://www.epiruspost.gr

23 Φεβ 2012

Η… ευχάριστη έκπληξη

Η ευχάριστη έκπληξη του φετινού πρωταθλήματος της Γ' Ερασιτεχνικής (α' όμιλος) είναι ο Πανζαγορισιακός. Η ομάδα, έχοντας πραγματοποιήσει μια πολύ καλή παρουσία στους αγωνιστικούς χώρους, έφτασε στο σημείο να διεκδικεί ακόμη και την άνοδο, παρόλο που ο στόχος που τέθηκε εξ' αρχής ήταν μια καλύτερη –συγκριτικά με πέρυσι- πορεία.
Αυτό φυσικά είναι απόρροια της τεράστιας προσπάθειας που καταβάλουν οι ποδοσφαιριστές, της συνέπειας της Διοίκησης, αλλά και της καλής δουλειάς που γίνεται από την τεχνική ηγεσία. Η ομάδα είναι συνέχεια του Θωμά Ράπτη –ήταν αυτός που έβαλε πέρυσι τα θεμέλια- και δίπλα του βρίσκονται οι Ηλίας Ράπτης και Γιάννης Βαζδέκης.
Πολύ θετικό, επίσης, είναι και το γεγονός πως ο κόσμος, βλέποντας την προσπάθεια που γίνεται από τη Διοίκηση και τους παίκτες, οι οποίοι θέλουν να κάνουν τον Πανζαγορισιακό μια μεγάλη δύναμη, άρχισε να δείχνει εμπιστοσύνη στις δυνατότητες αυτής της ομάδας και αυτό αποδεικνύεται και από τις χορηγίες.
Ο Δήμος είναι αρωγός στις προσπάθειες του Πανζαγορισιακού, όπως και ο φίλαθλος κόσμος. Βέβαια η Διοίκηση περιμένει ακόμη μεγαλύτερο αγκάλιασμα από τους Ζαγορίσιους και από τους ποδοσφαιριστές που κατάγονται από την περιοχή.
Όσον αφορά στα μεταγραφικά, η Διοίκηση θέλοντας να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την ομάδα, προχώρησε στη απόκτηση δύο ποδοσφαιριστών. Πρόκειται για τον αμυντικό από τα Καρδαμήτσια Αλέξανδρο Κώστα και τον Τάσο Καρβούνη από τις Ακαδημίες του ΠΑΣ.
Τέλος, να σημειώσουμε ότι ο κ. Ράπτης δεν μπορεί να υπολογίζει στους τιμωρημένους Ηλία Κοντοδήμα και Αλέξανδρο Κώστα, οι οποίοι εκτίουν τις ποινές των τριών και δύο αγωνιστικών αντίστοιχα.
Έφη Μπιδέρη (από την εφημερίδα "ΣΟΥΤ")

ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ ΣΤΟ: http://www.sportsioannina.gr

22 Φεβ 2012

Ζαγοροχώρια

Το Ζαγόρι είναι περιοχή στο Νομό Ιωαννίνων, στη βορειοδυτική Ελλάδα. Στην περιοχή υπάρχουν 45 χωριά, τα αποκαλούμενα Ζαγοροχώρια, τα οποία είναι διάσπαρτα στους πρόποδες της Πίνδου. Έχει έκταση περίπου 1,000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αρχίζει από το Νότιο Δυτικό μέρος από το όρος Μιτσικέλι (υψόμετρο 1,810 μ), φθάνει προς βορρά στον Αώο ποταμό και το όρος Τύμφη και ανατολικά μέχρι τον ποταμό Βάρδα στο Μαυροβούνι (υψόμετρο 2,100 μ) κοντά στο Μέτσοβο.
        Η λέξη Ζαγόρι προέρχεται από τα Σλαβικά, από την πρόθεση Za που σημαίνει "πίσω"και το ουσιαστικό gora που σημαίνει "βουνό".

Στην αρχαιότητα η περιοχή ονομάζονταν «Παροραία», και οι κάτοικοί της «Παροραίοι», δηλαδή αυτοί που ζουν πίσω από τα όρη.

Αξιοθέατα περιοχής
Οι Κολυμπήθρες στο Πάπιγκο, η Μονή Ρογκοβού, η Μονή Παναγίας Σπηλιώτισσας, η Μονή Βουτσάς, η Μονή Αγίας Παρασκευής Μονοδενδρίου, το Λαογραφικό μουσείο Λαζαρίδη,η Βραχοσκεπή Μπόιλα, τα Καλντερίμια, το γεφύρι του Νούτσου ή Κόκκορη, το γεφύρι του Βοϊδομάτη, το γεφύρι Καμπέρ Αγά, το γεφύρι Καλογερικό ή του Πλακίδα, το γεφύρι της Κόνιτσας, ο Οικισμός Μολοσσών στη Βίτσα, οι Δρακόλιμνες και το Φαράγγι του Βίκου.
 Ιστορία
Το έδαφος της περιοχής είναι απόλυτα ορεινό και εξαιρετικά δύσβατο, με τις απότομες χαράδρες, τα πυκνά δάση και τα ατελείωτα βουνά, κάτι που αποτέλεσε αποτρεπτικό παράγοντα για πολλούς λαούς, φυλές και αυτοκρατορίες στο πέρασμα των αιώνων να εισέλθουν και να εγκατασταθούν στην περιοχή. Η ιστορία του Ζαγορίου γενικά δεν περιλαμβάνει λεηλασίες, κατακτήσεις, πολεμικές συρράξεις, εκτοπίσεις πληθυσμού. Ως αποτέλεσμα αυτού πιστεύεται πως μεγάλο τμήμα του πληθυσμού διατήρησε πανάρχαια έθιμα και παραδόσεις. Πιστεύεται πως οι Σαρακατσάνοι, πολλοί από του οποίους κατοικούν στην περιοχή, είναι απόγονοι των αρχαίων κατοίκων του Ζαγορίου.

Το Ζαγόρι ήταν μέλος του αρχαίου ελληνικού βασιλείου των Μολοσσών, που στην ύστερη κλασική εποχή επικράτησε σε όλη την Ήπειρο. Η Ολυμπιάδα, η μητέρα του Μεγάλου Αλέξανδρου, καταγόταν από την πόλη «Μολοσσίδα», στην συμβολή των ποταμών ΒοϊδομάτηςΑώος και Σαραντάπορου.
Στην Βυζαντινή εποχή, δεν μνημονεύεται σε κάποιο χρονικό ότι η περιοχή υπέστη καταστροφές από κάποιο κατακτητή. Κάτι ανάλογο συνέβη και στην Τουρκοκρατία: το δύσβατο έδαφος πρόσφερε ασφάλεια στον πληθυσμό. Στην πραγματικότητα, από το 1430 που οι Τούρκοι κατέκτησαν την Ήπειρο, με την συνθήκη του Βοϊνίκου, εγκαθιδρύθηκε ένα ειδικό καθεστώς μεταξύ του «Κοινού του Ζαγορίου» και των Οθωμανικών αρχών, και αποδίδονταν κάποιος φόρος ως αντάλλαγμα για την μερική αυτονομία της περιοχής. Η είσοδος τουρκικών στρατευμάτων γίνονταν μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Τα 14 χωριά του Ζαγορίου η ύπαρξη των οποίων χρονολογούνται από το 912 μ.Χ., (τα υπόλοιπα ιδρύθηκαν αργότερα), από τον 16ο αιώνα γνώρισαν σταδιακά εμπορική και οικονομική άνθιση, καθώς η γη και τα περιουσιακά τους στοιχεία δεν κατασχέθηκαν ποτέ από τις τουρκικές αρχές. Αυτή η κατάσταση ευνοούσε και τους Τούρκους, εφόσον το Ζαγόρι δεν ήταν εστία επαναστάσεων και αναταραχών.
 Από τον 17ο αιώνα, καθώς ο πληθυσμός της περιοχής αυξάνεται ραγδαία, και υπό το καθεστώς της αυτονομίας, επιφανείς Ζαγορήτες, ασχολούνται με το εμπόριο. Το Ζαγόρι αποκτά ισχυρούς εμπορικούς δεσμούς με την Κωνσταντινούπολη, τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και τη Ρωσία. Το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού ανέβηκε κατακόρυφα, με την ίδρυση σχολείων και βιβλιοθηκών σε κάθε χωριό. Η ευημερία της περιοχής και η πνευματική άνθηση του τόπου συνεχίστηκε με αμείωτο ρυθμό και τον 18ο αιώνα, όπου ιδρύθηκαν και σχολειά θηλέων, κατασκευάστηκαν μύλοι για να αλέθουν καλαμπόκι, περίτεχνα κατασκευασμένες βρύσες (κρήνες) και πετρόχτηστα γιοφύρια που είναι διάσπαρτα στην περιοχή. Πρωτοτυπία για την περιοχή αποτελεί και η ακμή μιας μορφής ιατρικής, όπου ο γιατρός έκανε χρήση θεραπευτικών βοτάνων, καθώς η περιοχή του Βίκου είναι πλούσια σε βότανα. Είχε γίνει λόγος και για την ίδρυση εκπαιδευτικού ιδρύματος εφάμιλλου με πανεπιστήμιο από τον Νεόφυτο Δούκα.
Μετά το 1860 ξεκινάει ο σταδιακός οικονομικός και εμπορικός μαρασμός, κυρίως λόγω της Βιομηχανικής Επανάστασης.

Πηγή: wikipedia 
ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ ΣΤΟ: http://www.grfun.gr

19 Φεβ 2012

Έθιμα Αποκριών στην Ήπειρο

Οι Aποκριές είναι η περίοδος που αρχίζει με το άνοιγμα του Τριώδιου και τελειώνει την Κυριακή της Τυροφάγου και στην Ήπειρο γιορτάζονταν πάντα με πολύ κέφι. Όταν παλαιότερα τα χωριά της Ηπείρου πλημμύριζαν από νεολαία και ήταν όλο ζωή στήνονταν γλέντια σχεδόν σε κάθε σπίτι. Οι παρέες κατασκεύαζαν αυτοσχέδιες μάσκες και αποκριάτικες φορεσιές και γύρναγαν όλο το χωριό. Το μασκαρεμένο ντύσιμο τους αποτελούνταν από μάσκες (προσωπίδες), ρούχα γερόντων, σιγκούνια, βράκες, ρόκες, κουδούνια, άμφια, τουφέκια, τσαρούχια, προβιές, κέρατα, και τόσα άλλα που προξενούσαν το γέλιο, ήταν παλιές φορεσιές, σωστά κουρέλια που ήταν για πέταμα, κρεμούσαν σκορδαμάθες και κρομμυδαρμάθες,κέρατα τράγι, κριαρίσια ή βοδινά που κοσμούσαν τα μέτωπα τους, ουρές αλογίσιες ή βοδινές που τις κρεμούσαν πίσω τους. Άλλοι ντύνονταν με ολόκληρα τομάρια , κρεμούσαν κουδούνια και κύπρους διπλούς και τριπλούς περπατούσαν ως και με τα τέσσερα σαν τα ζωντανά, χτυπούσαν ντενεκέδες ή άλλα παλιοσίδερα και χαλούσαν τον κόσμο. Γανώνανε τα πρόσωπά τους με μουντζούρα της τέντζερης ή του τηγανιού και έκρυβαν και λίγη μουντζούρα σε ΄να τενεκέ, το είχανε μαζί τους και στα αμασκάρευτα πρόσωπα που συναντούσανε μπροστά τους τα γανώνανε και τους φτιάχνανε τα πιο παράξενα μουστάκια. Στις γειτονιές και στα σπίτια τραγουδούσαν, στα σπίτια που πηγαίνανε οι ιδιοκτήτες προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τους μασκαράδες, μετά τους κέρναγαν γλυκά, ποτά ή λίγα χρήματα για το καλό της Αποκριάς. Ένα από τα παιχνίδια της Αποκριάς που συναντούσε παλαιότερα κάποιος στην Ήπειρο και σε μερικά μέρη γίνεται αναπαράσταση ακόμη και σήμερα ήταν ο «Βαλμάς». Έθιμο κατά το οποίο δέκα – δεκαπέντε άτομα έκαναν κύκλο γύρω από μία φωτιά και προσπαθούσαν να ρίξουν κάποιο χορευτή μέσα.

Βαλμά, Βαλμά!

-Ορίστε αφέντη Παλαμά.

-Που τα ‘χεις τ’ άλογα?

-Στη βοσκή.

-Που?

-Στο Καστρί..

-Και εσύ τι κάνεις εδώ? (ακολουθεί κυνηγητό γιατί ο Βαλμάς άφησε μόνα τ’ άλογα)

Άλλο παιχνίδι  των Αποκριών ήταν το ”χάσκο”. 
Τις Αποκριές στην Ήπειρο συνήθιζαν να παίζουν ένα παιχνίδι που το ονόμαζαν  χάσκο. Στην άκρη ενός ξύλου στερέωναν μια κλωστή. Έβραζαν αυγά, τα ξεφλούδιζαν , τα έδεναν στην κλωστή και τα βουτούσαν σ’  ένα δοχείο με γιαούρτι.  Κουνώντας το ξύλο, ο παίχτης προσπαθούσε έχοντας τα χέρια του πίσω από την πλάτη του να πιάσει το αυγό με το στόμα. Και καθώς το αυγό  ήταν καλυμμένο με γιαούρτι, γέμιζε και το πρόσωπο του παίκτη προκαλώντας  το γέλιο στους  υπόλοιπους.
Στο Πωγώγι το παιχνίδι αυτό το έπαιζαν το βράδυ της Κυριακής της Τυρινής γύρω από το οικογενειακό τραπέζι. Το αυγό της Τυρινής ήταν το τελευταίο αρτύσιμο φαγητό  για  τη μέρα αυτή και  το  πρώτο που θα έτρωγαν  σαράντα  ημέρες  μετά , στην  Ανάσταση.
Στα  περισσότερα χωριά της Ηπείρου, την Κυριακή της Κρεατινής και της Τυρινής μικροί και μεγάλοι ντύνονταν μασκαράδες.

Το Σάββατο της τελευταίας Αποκριάς συναγωνισμός γινόταν  ανάμεσα  στις νοικοκυράδες, ποια θα φτιάξει πολλά και καλά τυρομπούρεκα.
Στο Ζαγόρι, η Κυριακή  της Τυρινής χαρακτηριζόταν από τα «τραπέζια της αγάπης». Το τραπέζι, που συνδυαζόταν με μεγάλο γλέντι, είχε πλούσια εδέσματα με συμβολική σημασία.  Συμβολικό έδεσμα ήταν οι διάφορες πίτες της γάστρας (τα πλακούντια των αρχαίων), τα τραπέζια ήταν γεμάτα με πίτες, τυρί, αυγά, γάλα και βούτυρο.
Μια γιορτή που έδινε μεγάλη ευθυμία, ήταν την εβδομάδα των Αποκριών , ήταν οι « Φωτιές», όλες τις βραδιές  της  εβδομάδος αυτής και μάλιστα τα Σαββατοκύριακα.  Εκτός από τα κοινά  γλέντια στα διάφορα σπίτια, γινόντουσαν οι  Φωτιές» ή τζιαμάλες όπου οι συγκεντρωμένοι έπιναν, τραγουδούσαν και χόρευαν, παρ΄ όλο το χειμωνιάτικο κρύο. Νέοι, κορίτσια και αγόρια ελαφρά μασκαρεμένα, μαζεύονταν και χόρευαν, ενώ οι ηλικιωμένοι γύρω από μια μεγάλη φωτιά, συμμετείχαν συζητώντας, παρακολουθώντας τους νιούς ή καμαρώνοντας τους δικούς τους.  Σύμφωνα με  το εύθυμο αποκριάτικο πνεύμα τραγουδούσαν και χόρευαν και χορούς με σατυρικούς στίχους εκτός από τους άλλους.

Όπως: «Στης ακρίβειας τον καιρό  επαντρεύτηκα κι εγώ. Ώχ και πήρα μια γυναίκα πώτρωγε για πέντε δέκα,και την πρώτη τη βραδιά έφαγε πέντε-έξι αυγά, και τη δεύτερη βραδιά προβατίνα με έξι αρνιά, και το τρίτο της το βράδυ, έφαγε ένα γελάδι.»

“Όταν ήμουνα μπεκιάρης έτρωγα κριγιά κι διάρες.Φόντας επαντρεύτηκα όλα τα στειρεύτηκα. Έκανα ένα παιδί κι έτρωγα χλωρό τυρί. Όταν έκανα δυο τρία έτρωγα μπομπότα κρύα κι όταν έκανα πεντέξι ζάρκα ήταν όλα μπλέτσι, κι όταν έκανα δεκάρι ζάρκος βγήκα στο παζάρι.”

Επίσης «Πως το τρίβουν το πιπέρι του διαόλου οι καλογέροι. Με τον κ…μωρέ με τον κ… ..κ.λ.π»

“Μια καλή νοικοκυρά τάντρός της βράζει τραχανά, του φίλου της τυρί κι αυγά. Τάντρός της στρώνει στρώματα πέντε γομαροτόμαρα του βάνει και προσκέφαλο ενα γομαροκέφαλο. Του φίλου στρώνει στρώματα πέντε βαμπακοστρώματα του βάνει και προσκέφαλο ενα βαμπακοκέφαλο. κ.τ.λ”

«Πως  χορεύουν  τα παιδιά ρίχνουνται σαν τα τραγιά. Πως  χορεύους οι γριές ρίχνουνται σαν κοπριές..»

Άλλος μιμητικός χορός των Αποκριών ήταν και ο γανωτζής ή καλαντζής. Ένας από τους χορευτές παρίστανε τον καλατζή και  προσποιόταν πως γανώνει ταψιά και κατσαρόλες.

Οι φωτιές αυτές  κρατούσαν πολλές φορές και μετά τα μεσάνυχτα και βασικό ρόλο έπαιζαν τα παιδιά του μαχαλά.  Αυτά συγκέντρωναν τα  απαιτούμενα άφθονα  ξύλα από  τα διάφορα  σπίτια  της  γειτονιάς  με  την συγκατάθεση  των  νοικοκυραίων ή και  χωρίς  αυτή πολλές  φορές  κρυφά , και αυτά φρόντιζαν  να ξεχιονιστεί  ο  τόπος.  Όταν θέλαν  να διώξουν  τους  ξενομαχαλιώτες  μπροστά από την  φωτιά  γιατί  τους έπιαναν  την  στια σε σημείο που να μη μπορούν να κάτσουν  οι  «δικοί » έριχναν  χούφτες από  αλάτι στη φωτιά, σκάζοντας  το  αλάτι  ανάγκαζε  τους  παρακαθήμενους  να  τραβιούνται  λίγο  παρά  όξω από τη φωτιά.

Υπήρχε επίσης και η συνήθεια τις βραδινές ώρες της τελευταίας αποκριάτικης Κυριακής μετά το τέλος του χορού στο χοροστάσι, γίνονταν ειδικές επισκέψεις μεταξύ στενών συγγενών, ανάμεσα σ΄αυτούς και των αναδόχων(νούνοι). ‘Ετσι οι μικρότεροι στην ηλικία επισκέπτοντο τους μεγαλύτερους που τους παρέθεταν ελαφρό και εκλεκτό δείπνο, φεύγοντας τους φιλούσαν το χέρι λέγοντας “Καλή Σαρακοστή”.

Στην Άρτα την τσικνοπέμπτη οι μανάδες τσίκνιζαν τα τσουκάλια και μουντζουρώνονταν για το καλό του χρόνου. Οι λεγόμενες «μπούλες», οι μεταμφιεσμένες παρέες, έμπαιναν στις ταβέρνες και στα καφενεία δημιουργώντας θόρυβο και πειράζοντας τους άλλους θαμώνες.
«Αν είσαι κι αν δεν είσαι του δήμαρχου παιδί, εγώ θα σε γανώσω κι ας πάω φυλακή». Μια άλλη επινόηση ήταν η Γκαμήλα, ένα σκελετωμένο κεφάλι αλόγου δεμένο σ’ έναν πάσσαλο, μια τάβλα, που τη στήριζαν σε μια κουβέρτα και για να μη φαίνεται η άκρη του ξύλου, τη στόλιζαν με αλογίσια ουρά. Ο Γκαμηλιέρης φορούσε μια προβιά στο κεφάλι και έφερνε βόλτα τις γειτονιές. Την ίδια μέρα έβγαινε και η αρκούδα, που ήταν κάποιος που είχε μεταμφιεστεί. Ο αρκουδιάρης χτυπούσε το ντέφι και η αρκούδα έκανε πως θέλει να τον φάει.

Συρράκο

Το Σάββατο της Αποκριάς και το Σάββατο της Τυρινής έβγαινε το αρτινό γαϊτανάκι και έρχονταν και τα άλλα γαϊτανάκια από τα γύρω χωριά, με τα βιολιά. Οι άντρες ήταν ντυμένοι με φουστανέλα και φέσι. Τα μισά παιδιά ήταν ντυμένα με φουστανέλες και τα έλεγαν γενίτσαρους και τα υπόλοιπα με γυναικεία φορέματα και τα έλεγαν νύφες. Το γαϊτανάκι ήταν ένα ξύλο που στην κορυφή του είχε χρωματιστές κορδέλες. Σαν βράδιαζε, το γαϊτανάκι έμπαινε στην μπάντα σε κάποια γωνιά του καφενείου κι εκεί οι κάτοικοι γλεντούσαν μέχρι το πρωί. Έβλεπες στα πρόσωπα των Αρτινών το γέλιο και τη χαρά. Οι Απόκριες είχαν γλέντι και τραγούδι. Απ’ όποιο σπίτι και να περνούσες τα βράδια, θα αισθανόσουν το ξεφάντωμα εκείνων των ημερών.

Η νηστεία της Μ.Σαρακοστής ήταν ολοκληρωτική και για να είναι πλήρης έπρεπε να “ξαρτυθούν” με ιδιαίτερη φροντίδα όλα τα μαγειρικά σκεύη από τυχόν υπολείμματα κρέατος, τυριού κ.λ.π. Γι΄αυτό άλλωστε λέγεται και “Καθαρό Δευτέρα” ή “Καθαρό βδομάδα” από το καθάρισμα δηλ. που επακολουθούσε μετά τις Αποκριές.
Kαθαρά Δευτέρα (αλμυροκουλούρα)
Την Καθαρά Δευτέρα τα κορίτσια ήθελαν να μάθουν ποιον θα παντρευτούν. Έμεναν νηστικά όλη την ημέρα και το απόγευμα έπαιρναν από τρεις Μαρίες, (κατά προτίμηση), από μια κουταλιά αλεύρι, νερό και αλάτι και ζύμωναν μια κουλούρα, την έψηναν, την έτρωγαν και χωρίς να πιουν νερό έπεφταν για ύπνο. Ο άντρας που θα έβλεπαν στον ύπνο τους να τους δίνει νερό να πιουν θα ήταν ο μελλοντικός τους σύζυγος.

Το μαρτίτσι ή μαρτιάτικο ή Μάρτης
Ένα άλλο έθιμο που υπήρχε γι’ αυτές τις ημέρες (κάποιοι το τηρούν και σήμερα) ήταν το μαρτίτσι ή Μάρτης. Παλαιότερα μικροί και μεγάλοι το φορούσαν την παραμονή της 1ης Μαρτίου για να μην τους “πιάσει” ο Μάρτης και τους μαυρίσει!
Το μαρτίτσι γίνεται με δύο ή τρία, συνήθως μάλλινα νήματα σαν πλεξούδα, χρώματος λευκού και κόκκινου. Το φορούν στον καρπό ενός χεριού (συνήθως του αριστερού) σαν κομποσκοίνι και το κρατούν μέχρι το Πάσχα. Κατά το έθιμο το μαρτίτσι το καίνε με τη λαμπάδα, τη νύχτα της Αναστάσεως στην εκκλησία.

Βιβλιογραφία
Ήπειρος Πέτρινος μόχθος, πικρή ξενιτιά, επιμέλεια Δημήτρης Ελ.Ράπτης, εκδόσεις Μεταίχμιο
Εδεσματολόγειον Νάντια και Γιάννη Σαραντόπουλου, εκδόσεις Σαββάλας
Πωγωνησιακά και Βησσανιώτικα του Σπύρου Στούπη, εκδόσεις Δωδώνη Φωτογραφίες: Διαδύκτιο και Ηλιοχώρι (Ντομπρίνοβο) Ζαγορίου-Λαογραφία(www.iliochori.blogspot.com)
ΠΗΓΗ:   http://opyrros.wordpress.com/

16 Φεβ 2012

Η Περιφέρεια στηρίζει την ίδρυση Παραρτήματος της καλών Τεχνών στο Τσεπέλοβο

Με την στήριξη και συνδρομή της Περιφέρειας Ηπείρου, προωθείται μια σημαντική δομή για το Ζαγόρι  και τον πολιτισμό γενικότερα. Αφορά τη λειτουργία Καλλιτεχνικού Σταθμού της Ανώτατης Σχολής Τεχνών στο Τσεπέλοβο, με την οποία αναμένεται η αναβάθμιση της περιοχής και η στήριξη της τοπικής οικονομίας

Ύστερα από αλλεπάλληλες επικοινωνίες, συσκέψεις, επιτόπιες επισκέψεις και συνεργασία του Περιφερειάρχη κ. Αλέξανδρου Καχριμάνη   με την Πρύτανη της Σχολής κ. Γεώργιο Χαρβαλιά, το Δήμαρχο Ζαγορίου κ. Γ. Παπαναστασίου και υπηρεσιακούς παράγοντες, υπήρξε συμφωνία για ανάληψη εκ μέρους της Περιφέρειας της δαπάνης που απαιτείται για τη μετατροπή του νεόκτιστου κτιρίου που προορίζονταν για δημαρχείο στο Τσεπέλοβο,  σε λειτουργικό χώρο για τις ανάγκες της Σχολής.
Στο πλαίσιο αυτό, διατίθενται 50.000 ευρώ από τους Κ.Α.Π. της Π.Ε. Ιωαννίνων – που εγκρίθηκαν στη προχθεσινή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου – για το 2012. Με σημερινή της απόφαση η Επιτροπή Περιβάλλοντος Χωρικού Σχεδιασμού και Περιβάλλοντος, που συνεδρίασε με την Προεδρία της Αντιπεριφερειάρχη κ. Τατιάνας Καλογιάννη, ενέκρινε τη σύναψη προγραμματικής σύμβασης για την υλοποίηση του έργου.
Την ικανοποίησή του για την πρόοδο που σημειώνεται για την δημιουργία του παραρτήματος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών στην Ήπειρο, εξέφρασε ο Περιφερειάρχης κ. Αλέξανδρος Καχριμάνης:
«Πρόκειται για μια εξαιρετικά θετική εξέλιξη, επιστέγασμα της συνεργασίας της Περιφέρειας με την Πανεπιστημιακή Κοινότητα και το Δήμο Ζαγορίου. Με τη λειτουργία Παραρτήματος, η περιοχή του Ζαγορίου θα έχει πολλαπλά οφέλη, ενώ με τη συνεργασία που αναμένεται να υπάρξει με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και τα άλλα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, θα δοθεί η δυνατότητα για εκπαιδευτικά προγράμματα και ανάπτυξη πολιτιστικών δράσεων. Η Περιφερειακή Αρχή θα συνεχίσει να βρίσκεται δίπλα στη Σχολή Καλών Τεχνών, αλλά και σε κάθε άλλο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα που θα θελήσει να ακολουθήσει το παράδειγμα αυτής, αλλά και του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ώστε να ιδρύσει σχολές και παραρτήματα σε περιοχές της Ηπείρου, συμβάλλοντας έτσι και στο δικό τους έργο, αλλά και στην αναγέννηση της Περιφέρειάς μας».

15 Φεβ 2012

Παρουσίαση λευκώματος Σαρακατσαναίων

Τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2012, στις 5.30 το απόγευμα στην  Αίθουσα Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος (παλιά Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία), η Αδελφότητα των εν Αθήναις  Σαρακατσαναίων Ηπείρου θα παρουσιάσει το φωτογραφικό Λεύκωμα με τίτλο «Σαρακατσαναίοι, πορεία στον τόπο και στο χρόνο».
Η παρουσίαση θα γίνει από την  αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Μαρίνα Βρέλλη-Ζάχου, τον φιλόλογο Θεόδωρο Γόγολο και τον  πρώην υπουργό και αντιπρόεδρο της Βουλής Γεώργιο Σούρλα, ενώ την εκδήλωση θα συντονίσει ο δημοσιογράφος Στέφανος Ντόβας.
Μέλη της Αδελφότητας Σαρακατσαναίων Ηπείρου θα τραγουδήσουν Σαρακατσάνικα τραγούδια.

Το λεύκωμα εκδόθηκε από την Αδελφότητα το περασμένο καλοκαίρι και ήδη η 1η έκδοση εξαντλήθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα και έγινε επανέκδοσή  του.
Σκοπός της έκδοσης του Λευκώματος είναι η πιστή αποτύπωση, ανάδειξη και διάδοση πολιτισμικών στοιχείων της κοινωνίας των Σαρακατσαναίων.
Το έργο απευθύνεται στους Σαρακατσαναίους που έζησαν το νομαδικό τρόπο ζωής έστω και στο τελευταίο του στάδιο, στους νέους ανεξάρτητα από την καταγωγή των για να γνωρίσουν βασικά στοιχεία της παράδοσης του τόπου μας και να αντλήσουν από αυτή ό,τι αξιολογήσουν ως χρήσιμο και κρίνουν σκόπιμο, στους ειδικούς επιστήμονες (λαογράφους, εθνογράφους κ.λπ.) για να μελετήσουν μέσα από μία αξιόπιστη πηγή όπως είναι το Λεύκωμα με τις 425 φωτογραφίες του (από το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 20ου) τα ειδικά χαρακτηριστικά (ενδυμασία, τρόπος ζωής κ.λπ.) και τη διαχρονική εξέλιξη μιας κοινωνικής ομάδας της ελληνικής υπαίθρου, αυτής των Σαρακατσαναίων και ιδιαίτερα της Ηπείρου καθώς επίσης και σε όποιον αγαπά την παράδοση.

14 Φεβ 2012

ΣΚΑΪ LIFE: Τριήμερες αποδράσεις στο Ζαγόρι

Ακόμα ένα τριήμερο απόδρασης σε ιδιαίτερα προνομιακή τιμή, αυτή τη φορά στο Ζαγόρι Ιωαννίνων, προσφέρει σε όλους τους τηλεθεατές η εκπομπή ΣΚΑΪ LIFE.Ο διαγωνισμός ξεκινά από τη Δευτέρα 13/02 έως και την Παρασκευή 17/02 και αφορά το DOVRA HOTEL 4* στο κεντρικό Ζαγόρι Ιωαννίνων, στην ιδιαίτερα προνομιακή τιμή των 130 € σε δίκλινο δωμάτιο για 4 ημέρες (3 διανυκτερεύσεις).Η προσφορά ισχύει έως 30/4/2012 και για κρατήσεις από Πέμπτη έως Κυριακή ή Παρασκευή έως Δευτέρα. Eξαιρούνται το 3ημερο της ΚΑΘΑΡΑΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ η 25ης ΜΑΡΤΗ και η περίοδος του Πάσχα. Η προσφορά ισχύει για 2 άτομα και περιλαμβάνει :
 1. 3 διανυκτερεύσεις σε δίκλινο δωμάτιο
 2. Ημιδιατροφή καθημερινά
 3. LATE CHECK OUT έως τις 18.00
 Τι πρέπει να κάνετε 
 Καθ΄όλη τη διάρκεια της εκπομπής μπορείτε να στέλνετε γραπτό μήνυμα (SMS) στον πενταψήφιο αριθμό 19100 με πρόθεμα LIFE. (Η χρέωση για τον καταναλωτή έχει καθοριστεί στο ποσό των 1,23 ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ). 

6 Φεβ 2012

Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΗΣ “ΠΙΤΑΣ ΤΟΥ ΗΠΕΙΡΩΤΗ” ΑΝΘΙΣΕ ΕΝΑ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΣΤΑ ΧΕΙΛΗ ΟΛΩΝ ΜΑΣ


“Οι Ηπειρώτες που ανταμώνουν, οι Ηπειρώτες που αγωνίζονται οι Ηπειρώτες που γιορτάζουν με τον ανθό της Παράδοσης και της Νεολαίας”. Αυτό ήταν το σύνθημα για την “ΠΙΤΑ ΤΟΥ ΗΠΕΙΡΩΤΗ 2012” και επιβεβαιώθηκε με τον πιο πετυχημένο, τον πιο όμορφο τρόπο στο μεγαλύτερο ετήσιο αντάμωμα της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος, του κορυφαίου συλλογικού φορέα της Ηπειρώτικης Αποδημίας στον κόσμο.
“Η ΠΙΤΑ ΤΟΥ ΗΠΕΙΡΩΤΗ 2012” ήταν αφιερωμένη στα 100 χρόνια από την Απελευθέρωση της Ηπείρου και τα 75 χρόνια της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας, αναδεικνύοντας την ιστορικότητα και τη διαχρονία των αγώνων και της ευποιίας των Ηπειρωτών.
Την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας πλημμύρισε από Ήπειρο. Πολλές χιλιάδες Ηπειρώτες και φίλοι της Ηπείρου ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Π.Σ.Ε. ανθίζοντας ένα μονάκριβο χαμόγελο στα χείλη όλων μας, στη δύσκολη εποχή της βαθιάς οικονομικής κρίσης. Εκατοντάδες χορευτικοί όμιλοι, με χιλιάδες χορευτές από όλη την Ελλάδα λάμπρυναν με την ομορφιά και τη λεβεντιά τους τη μεγάλη γιορτή. Οι κομπανίες των Νίκου Φιλιππίδη, Κώστα Βέρδη, Λευτέρη Γκιώκα, Ηλία Πλαστήρα, Θωμά Λώλη, οι “Λαλητάδες”, η Παραδοσιακή Χορωδία της Π.Σ.Ε., το Πολυφωνικό Σχήμα Ηπείρου (Β. Κώτσου) και το Πολυφωνικό Σύνολο “Χαονία” ανέδειξαν με τον πιο γλυκόλαλο τρόπο την πλούσια Ηπειρώτικη μουσική παράδοση. Την εκδήλωση, σε σκηνοθεσία του Εφόρου ΠολιτισμούΑλέξανδρου Λαμπρίδη, παρουσίασαν οι Ηπειρώτες ηθοποιοί Παρασκευή Κατσάνη και Σπύρος Πούλης.
Κορυφαία στιγμή στο πρόγραμμα η μεγάλη καινοτομία της φετινής διοργάνωσης. “Ήπειρος και Κρήτη” ήταν η πρώτη από τις Ηπειρώτικες Γέφυρες που θα στήνει κάθε χρόνο στη γιορτή της η Π.Σ.Ε., σμίγοντας την Ήπειρο με άλλες περιοχές στην Ελλάδα αλλά και τον κόσμο. Φέτος οι Κρήτες της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κρητικών Σωματείων πλημμύρισαν το Σ.Ε.Φ. με Κρητικούς χορούς και ριζίτικο τραγούδι, μέσα στα ενθουσιώδη χειροκροτήματα των θεατών.
Ο Μητροπολίτης Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού κ.κ. Κύριλλος ευλόγησε την Πίτα που έκοψε ο Πρόεδρος της Π.Σ.Ε. κ. Γιώργος Οικονόμου. Στην ομιλία του, από μέρους του Δ.Σ. της Π.Σ.Ε., ο Πρόεδρος τόνισε χαρακτηριστικά: Διαπιστώνουμε με θλίψη,  ότι η ηγεσίες  τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και οι δικές μας αντί να υπηρετούν και να  περιφρουρούν τα συμφέροντα των λαών εξασφαλίζοντας  έτσι  την κοινωνική και  εργασιακή ειρήνη και προκοπή, τάχθηκαν υπέρ των μεγάλων οικονομικών  συμφερόντων, εφαρμόζοντας πολιτικές που παράγουν φτώχεια και μιζέρια.”. Η ομιλία, αναφερόμενη στην αξια των φετινών επετείων, εστίασε στους μεγάλους αγώνες και τα αιτήματα των απόδημων Ηπειρωτών σήμερα.
            Μεγάλος  χορηγός της εκδήλωσης ήταν το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο.  Η εκδήλωση, χάρη στη δορυφορική μετάδοση της ΕΡΤ
WORLD μεταδόθηκε σε όλο τον κόσμο, στα ξενιτεμένα παιδιά της Ηπείρου σε Ευρώπη, Αμερική, Αφρική και Αυστραλία.
Στην “Πίτα του Ηπειρώτη” βραβεύθηκαν φορείς και πρόσωπα που ξεχώρισαν για την προσφορά τους στον Πολιτισμό, στους αγώνες για το Περιβάλλον, στα έργα ευποιίας. Ξεχωριστή η βράβευση στον Κτηνοτροφικό Πανηπειρωτικό Συνεταιρισμό για τον αγώνα για την προστασία του δημόσιου, συνεταιριστικού χαρακτήρα της γαλακτοβιομηχανίας “ΔΩΔΏΝΗ”.
Με την “ΠΙΤΑ ΤΟΥ ΗΠΕΙΡΩΤΗ” οι Ηπειρώτες απέδειξαν φέτος ότι μπορούν να διοργανώνουν τη μεγάλη τους γιορτή, με ανέλπιστα μεγάλη επιτυχία, σε μια τόσο δύσκολη εποχή. Γιατί οι Ηπειρώρες διαχρονικά ξέρουμε καλά ότι το ίδιο το αντάμωμα και η γιορτή είναι και από μόνα τους πολύτιμα μηνύματα αγώνα, αντίστασης και δημιουργίας για να διαβούμε,  όλοι μαζί, κάθε δύσκολη εποχή. Γιατί, ακριβώς, η εποχή μας θέλει όλους μαζί, ακόμη πιο δυνατούς, ακόμη πιο δημιουργικούς, ακόμη πιο αποφασισμένους.