ΔΡΟΜΟΙ ΚΑΙ ΠΕΤΡΙΝΑ ΤΟΞΩΤΑ ΓΕΦΥΡΙΑ

Ο κόσμος φκιάνουν εκκλησιαίς , φκιάνουν και μοναστήρια ,
Φκιάνουν και πετρογιόφυρα , για να περνάη ο κόσμος ,
Κ ’ εγώ καλό δεν έκαμα χώρι ’ από κακωσύναις.

                                                 «Ο εξομολογούμενος κλέφτης ». Δημοτικό τραγούδι Ηπείρου .

    Καμάρες από πέτρα, τοξωτά αριστουργήματα, περίτεχνα μνημεία της ανάγκης επικοινωνίας των ανθρώπων στους αιώνες που πέρασαν. Τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια εξακολουθούν να μαγνητίζουν το βλέμμα και την ψυχή των ανθρώπων ως σήμερα.
     Η Ελλάδα, χώρα ορεινή, παρουσιάζει έντονο γεωμορφολογικό ανάγλυφο που χαρακτηρίζεται από το πλήθος των ποταμών και των ρεμάτων. Η ανάγκη των ανθρώπων για επικοινωνία τους οδήγησε στην κατασκευή γεφυριών που υπερπηδούν τα υδάτινα εμπόδια. Σαν δομικό υλικό χρησιμοποιήθηκε η πέτρα, υλικό άφθονο στη χώρα μας. Η πείρα αιώνων προέκρινε σαν ανθεκτικότερες κατασκευές τα ημικυκλικά τόξα, που περήφανα υψώθηκαν σε κάμπους και βουνά. Τα γεφύρια, έργα με ιδιαίτερες τεχνικές δυσκολίες, στήθηκαν κατά μήκος των μεγάλων εμπορικών δρόμων κυρίως. 

Γεφύρι της Πέτρας

Όλη η Ελλάδα είναι γνωστή για τα πέτρινα γεφύρια της. Στην Ήπειρο όμως βρίσκονται τα πιο παλιά και τα πιο ενδιαφέροντα δείγματα. Οι λόγοι της δημιουργίας τους είναι καθαρά κυκλοφοριακοί. Η περιοχή διατρέχεται από πολλά ποτάμια, που αν και το καλοκαίρι είναι σχεδόν ξερά, το χειμώνα είναι πολύ άγρια και ορμητικά. 

     Παράλληλα με την ανάπτυξη οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων, που ξεπερνούσαν τα όρια του κάθε οικισμού, άρχισαν να χτίζονται γέφυρες, που ένωναν τους μαχαλάδες μεταξύ τους και με τους τόπους εργασίας των κατοίκων (γεωργία και κυρίως κτηνοτροφία). Αργότερα με τα καραβάνια που πραγματοποιούσαν τη διακίνηση του εμπορίου για τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, η ανάγκη για την ζεύξη των ποταμών έγινε επιτακτική. Στην αρχή έγιναν πρόχειρες, ξύλινες κατασκευές και από τα μέσα του 18ου αιώνα, άρχισαν να χτίζονται γεφύρια πέτρινα, γερά, με την χρηματοδότηση πλούσιων κατοίκων της περιοχής, προκρίτων και μεταναστών, που έδωσαν και το όνομά τους σε αυτά. Όλα τα γεφύρια έγιναν μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, κατά την περίοδο της ακμής του Ζαγορίου.

     Είναι χτισμένα από τους Κιοπρουλήδες – συντεχνείες μαστόρων ειδικευμένων στο χτίσιμο γεφυριών. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, το βασικό δομικό υλικό είναι η πέτρα, δουλεμένη με μαντέμι σε στρώσεις κανονικές, με συνδετικό κονίαμα, το κουρασάν. Πρώτα έστηναν τον ξυλότυπο. Το χτίσιμο άρχιζε ταυτόχρονα και από τις δύο πλευρές και προχωρούσε σιγά σιγά προς την κορυφή, διαμορφώνοντας το τόξο με τρόπο, που να αντιμετωπίζονται οι πλευρικές ωθήσεις και η πίεση του νερού.

Γεφύρι Πόρτας Τρικάλων ή Αγίου Βησσαρίωνα

Το μεγαλύτερο βάρος στην κατασκευή έχει η θεμελίωση. Γενικά χρησιμοποιούσαν πέτρες μικρού μεγέθους, εκτός από τα σημεία της έδρασης στους βράχους, όπου οι πέτρες είναι μεγαλύτερες σε σημεία στα οποία το ποτάμι στενεύει και τα βράχια είναι πολλά και στέρεα.
     Διαφέρουν ως προς την ποικιλία της μορφής τους – ποικιλία που καθορίζεται από το μέγεθος και τον αριθμό των τόξων. Μονότοξα, Δίτοξα, Τρίτοξα ή και με περισσότερα τόξα, ημικυκλικά ή οξυκόρυφα, έχουν προκύψει από το πλάτος του ποταμού και το μεράκι του μάστορα. Αληθινά κομψοτεχνήματα, ριζωμένα στα βράχια, αγκαλιά με τα δένδρα και τα λουλούδια να συμπληρώνουν διακριτικά την ομορφιά της φύσης.
     Εκτός από τα βασικά τόξα, υπάρχουν στην βάση ή στον κορμό τους, τόξα και καμάρες μικρές, που ελαφραίνουν την όλη κατασκευή (ανακουφιστικά τόξα) και επιτρέπουν την γρήγορη διέλευση νερού σε περίπτωση πλημμύρας. Το πλάτος τους είναι αρκετά στενό, συνήθως γύρω στα δύο μέτρα. Το οδόστρωμα είναι λιθόστρωτο, διαμορφωμένο ακριβώς όπως τα καλντερίμια των χωριών, με μαύρη πέτρα και άσπρες αρκάδες (πέτρες στενόμακρες) και ακολουθεί τις καμπύλες των τόξων, δίνοντας τέλειο αισθητικό αποτέλεσμα: ανάλαφρα όσο οπουδήποτε αλλού, ενταγμένα στο τοπίο γύρω τους. Στο σημείο όπου υπάρχει απότομη κλίση, γίνονται κεκλιμένα επίπεδα. Στα πλάγια «σήκωναν» πεζούλια για την προστασία των περαστικών. Τα πεζούλια αυτά διαμορφώνονται με αρκάδες, βαλμένες κάθετα στην επιφάνεια του λιθόστρωτου. Σε αρκετά γεφύρια δεν σώζονται οι αρκάδες – λόγω ενός εθίμου που υπήρχε στην περιοχή. Συχνά σε κάθε γεφύρι ύπηρχε κάποιο κτίσμα σημαντικό για τους κατοίκους: μύλος ή χάνι.

Γεφύρι Ζιάκα - Γρεβενά

Στην ηπειρωτική κυρίως και λιγότερο στη νησιωτική Ελλάδα υπάρχουν μερικές χιλιάδες πέτρινα τοξωτά γεφύρια από τα οποία μερικά χρησιμοποιούνται όπως παλιά, μερικά έχουν εγκαταλειφθεί ή χρησιμοποιούνται με διαφορετικό τρόπο (π.χ. διαπλατύνθηκαν για να επιτρέπουν τη διέλευση τροχοφόρων). Δυστυχώς, αρκετά απ’ αυτά τα γεφύρια έχουν καταστραφεί μερικώς ή ολοσχερώς από φυσικά αίτια, όπως σεισμικές δονήσεις, καταρρεύσεις από πλημμύρες, και από ανθρωπογενείς παράγοντες, όπως ανατινάξεις στη διάρκεια πολεμικών συρράξεων, καταβυθίσεις σε τεχνητές λίμνες.

      Μπορεί μα μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού εκείνα που χρησιμοποιούνται καθημερινά, όμως τίποτα δεν μειώνει την αξία τους και – το πιο σημαντικό- κανένα δεν προσβάλλει την αισθητική του χώρου. Σήμερα, νέοι δρόμοι φτιάχτηκαν και τη θέση των παλιών πέτρινων γεφυριών πήραν νέες κατασκευές από τσιμέντο. Ομοιόμορφες, άχαρες κατασκευές με χρηστική μόνο αξία.

      Τα παλιά γεφύρια, μακριά από τους σύγχρονους προορισμούς, ερημώνουν και καταρρέουν. Δείγματα λαμπρού πολιτισμού που θα έπρεπε να διαφυλαχτούν με κάθε θυσία, αφήνονται στην τύχη τους. Άγνωστα τα περισσότερα στο πλατύ κοινό, κρυμμένα σε απόκρημνα φαράγγια ή σκεπασμένα από τη λάσπη των αιώνων

Πετρογέφυρο Πηνειού κοντά στο Δέλτα

Τα γεφύρια, αναπόσπαστο κομμάτι του Ελληνικού τοπίου, είναι άρρηκτα δεμένα και με λαϊκούς μύθους. Οι ελλείψεις στα κατασκευαστικά μέσα του 17ου-18ου αι., όπου αυτά τα γοητευτικά δημιουργήματα του ανθρώπου γκρεμίζονταν σε σύντομο χρονικό διάστημα, εξήραν τη φαντασία του λαού μας, που φαίνεται ότι απέδιδε την αποτυχία σε κάποιο φυσικό oν, που εχθρεύονταν τους μαστόρους και χαλούσε τις κατασκευές τους. Χαρακτηριστικό είναι το πέτρινο γεφύρι της Άρτας που έχει τραγουδηθεί περισσότερο από κάθε άλλο.

       Σύμφωνα με τη λαϊκή μας παράδοση, το γεφύρι θα μπορούσε να στεριώσει μόνο αν ο πρωτομάστορας θυσίαζε τη γυναίκα του και κατεύναζε έτσι την οργή του στοιχειού. Ένας άλλος πάλι λαϊκός μύθος για το Λάδωνα, παραπόταμο του Αλφειού, έλεγε ότι το γεφύρι ήταν στοιχειωμένο, γιατί κάποτε στα θεμέλια του θυσιάστηκαν δύο άνθρωποι προκειμένου να στεριώσει. Τέλος, ένας διαφορετικός θρύλος μας περιγράφει το πώς χτίστηκε το "Γεφύρι του Διαβόλου" στον Κρεμαστό ποταμό στην Τροιζήνα. Ένας πασάς θέλησε να γεφυρώσει το ποτάμι προκειμένου να πηγαίνει για κυνήγι. Το έργο ανέλαβε ένας φτωχός τεχνίτης έναντι μικρής αμοιβής. Οι δύο αποτυχημένες προσπάθειές του όμως, τον ανάγκασαν να συνωμοτήσει με το διάβολο, ο οποίος και του υποσχέθηκε να τον βοηθήσει, αρκεί να του έδινε ότι ζητούσε. Το γεφύρι στέριωσε, αλλά τόσο ο μάστορας όσο και η οικογένειά του χάθηκαν αργότερα.

  Τα γεφύρια αποτελούν βαριά μνημεία πέτρας με παράξενα ονόματα, και θρύλους παλιούς κρεμασμένους στα παραπέτα, σαν ημιτελείς τροχιές μνήμης, καμάρες ανάμεσα στο τότε και στο τώρα. 

Σαν παραμύθι. Ένα παραμύθι δημιουργημένο από τον ίδιο τον άνθρωπο, στηριζόμενο στις ανησυχίες, τους φόβους και τις προλήψεις του. Η ιστορία και η παράδοση όμως μας θυμίζουν την ύπαρξή τους όχι μόνο με τα τραγούδια, τους μύθους, τα ιστορικά γεγονότα, αλλά και με κατάλοιπα της ίδιας της ζωής, εποχών που έχουν περάσει ... απομεινάρια που προδίδουν την καθημερινότητα ανθρώπων αλλοτινών καιρών και τώρα πια «μνημεία αναμνήσεων ». Τέτοια είναι και τα γεφύρια αυτά καθ ’αυτά που στολίζουν την Ελλάδα .

     Στη συνέχεια θα επιχειρήσουμε ένα σύντομο οδοιπορικό στη "γη των γεφυριών" την Πίνδο και θα σας παρουσιάσουμε μερικά από τα εντυπωσιακότερα και πιο γνωστά γεφύρια του Ελλαδικού χώρου.

ΗΠΕΙΡΟΣ

     Λένε πως η ονομασία Ήπειρος προέρχεται από το αρχαίο «άπειρος». Ήπειρος, άπειρος χώρα. Για να την περπατήσει κανείς ήθελε χρόνο πολύ και κόπο άλλο τόσο. Βουνά, χαράδρες, ποτάμια, φαράγγια, νερά κλείναν τον δρόμο. Όμως, ο άνθρωπος εδώ πάνω πάντα ταξίδευε. Μοίρα του, για να βγάλει τον επιούσιο, ν’ αλλάζει συνέχεια τόπο. Γι’ αυτό έφτιαχνε γεφύρια: μονότοξα, δίτοξα, πολύτοξα γεφύρια. «Για να χτίσεις γιοφύρι», λέγανε οι παλιοί μαστόροι, οι «πετράδες» της Ηπείρου, «πρέπει να πιάνει το χέρι και η καρδιά σου». Μόνο οι καλύτεροι είχαν ειδικευτεί σ’ αυτό, γεφυράδες περιώνυμοι, οι περίφημοι κιοπρουλήδες. Σήμερα, από τα 700 πέτρινα, θολωτά, ηπειρώτικα γεφύρια, απομένουν ελάχιστα. Βαριά μνημεία πέτρας με παράξενα ονόματα, και θρύλους παλιούς κρεμασμένους στα παραπέτα, σαν ημιτελείς τροχιές μνήμης, καμάρες ανάμεσα στο τότε και το τώρα. Σαν παραμύθι…

 Πίσω από τα αγέρωχα ηπειρώτικα βουνά, όπως σημαίνει και το όνομά του στα σλάβικα, βρίσκεται το σύμπλεγμα των 46 χωριών του Ζαγορίου. Σε μια περιοχή που θα μπορούσε να αποτελέσει τον ορισμό της αρμονίας μεταξύ ανθρώπου και φύσης, το βασίλειο της πέτρας δίνει τον τόνο και το χρώμα στους οικισμούς. Χαμένα στη χρωματική παλέτα της πέτρας, του νερού και των δασωμένων πλαγιών, τα Ζαγοροχώρια κατάφεραν κυρίως λόγω της απομόνωσής τους, να μεταφέρουν ανέπαφο στον 21ο αιώνα το άρωμα άλλων εποχών, όταν η μεγαλύτερη μαστοριά ήταν το λάξευμα της πέτρας και η μεγαλύτερη κατάκτηση το αρμονικό ταίριασμα ανθρώπων και κτιρίων με το μεγαλειώδες τοπίο που τα αγκαλιάζει.

Πέτρινα γεφύρια που μοιάζουν βγαλμένα από κάποιο παραμύθι, πυκνή βλάστηση και μοναδικές εικόνες που δημιουργούνται καθώς το φως του ήλιου αντανακλάται πάνω στα πεντακάθαρα νερά συνθέτουν ένα τοπίο που γοητεύει και ανταμείβει ακόμη και τους ορκισμένους εχθρούς της πεζοπορίας

1. Το γεφύρι του Βοϊδομάτη ή της Κλειδονιάς :

 

Είναι χτισμένο στο χωριό Κλειδωνιά εκεί όπου τελειώνει η χαράδρα του Βίκου και αρχίζει ο κάμπος , ενώνοντας την Κόνιτσα με το δυτικό Ζαγόρι . Πρόκειται για μονότοξο πέτρινο γεφύρι , το τόξο του οποίου έχει άνοιγμα 20 μ . και ύψος 9,15 μ . Διαθέτει χαμηλό προστατευτικό στηθαίο από ασύμμετρες πέτρες , ενώ το κατάστρωμα είναι κατασκευασμένο από καλντερίμι . Είχε χτιστεί κατά τους Βυζαντινούς χρόνους , αλλά κατέρρευσε . Ξαναχτίστηκε το 1844 αλλά είχε την ίδια τύχη . Τέλος , το 1853 πήρε τη σημερινή του μορφή με έξοδα της Μπαλκίζ Χανούμ και κόστισε 37000 γρόσια . Σύμφωνα με την παράδοση , πάνω στην καμάρα του πραγματοποιήθηκε μια αιματηρή συμπλοκή μεταξύ δύο οικογενειών για λόγους τιμής .

2. Το γεφύρι του Πλακίδα ή Καλογερικό :

Βρίσκεται στους Κήπους του Ζαγορίου και αποτελείται από τρία τόξα . Η επιφάνεια διάβασής του ακολουθεί μία ρυθμική κίνηση , στην οποία οφείλει τον χαρακτηρισμό του “κάμπια εν κινήσει ”. Στην ιδιότητα αυτή συμβάλλουν τα οδοντωτά περβάζια που διαθέτει . Αρχικά ήταν ξύλινο αλλά το 1814 μετατράπηκε σε πέτρινο από τον ηγούμενο του μοναστηρίου των Κήπων , Σεραφείμ , από τον οποίο πήρε την ονομασία Καλογερικό . Το κόστος ανήλθε στα 20000 γρόσια . Η ονομασία Πλακίδα άρχισε να χρησιμοποιείται το 1865, ύστερα από χρόνια επισκευής από τον Αλέξη Πλακίδα και τον αδελφό του , Ανδρέα . Εξυπηρετούσε τους κατοίκους των γύρω χωριών για τη μεταφορά ξυλείας και για τη χρήση του μύλου.

3. Το γεφύρι του Νούτσου ή Κοκκόρου:

       Πρόκειται για πέτρινο μονότοξο γεφύρι , το οποίο διασχίζει το Βίκο , μεταξύ των χωριών Κουκούλι – Δίλοφο και Κήποι , στην περιοχή του Κεντρικού Ζαγορίου . Εδώ παρατηρείται ένας έξυπνος κατασκευαστικός ελιγμός. Ο μάστορας προκειμένου να εκμεταλλευτεί το στένεμα του ποταμού, παρακάμπτει την ευθεία του δρόμου, χτίζοντας τα καλντερίμια που οδηγούν στο γεφύρι παράλληλα προς την κοίτη. Αρχικά κατασκευάστηκε το 1750 με έξοδα του Νούτσου Κοντοδήμου και ανακατασκευάστηκε το 1768 από τον Καπεσοβίτη Νούτσο Καραμεσίνη. Το 1910 έπαθε σοβαρές ζημιές και τα γύρω χωριά μαζί με το τουρκικό δημόσιο ανέλαβαν την επισκευή του. Η δεύτερη ονομασία του (Κοκκόρου ) οφείλεται στον ιδιοκτήτη του γειτονικού μύλου , ο οποίος κατά καιρούς έκανε μικροδιορθώσεις στο γεφύρι. Η σημασία του για την επικοινωνία είναι μεγάλη, καθώς βρίσκεται επάνω στον κεντρικό δρόμο για το Ζαγόρι .

4. Το γεφύρι του Μίσιου:

      Το Γεφύρι του Μίσιου βρίσκεται στην κοιλάδα του Ξηροπόταμου, ανάμεσα στα χωριά Κουκούλι και Βίτσα. Η πρόσβαση σ' αυτό γίνεται από ένα σημείο του δρόμου προς Κουκούλι, λίγο πριν το χωριό, όπου στα αριστερά του δρόμου υπάρχει μικρή πινακίδα που δείχνει την αρχή του μονοπατιού. Το πλακόστρωτο μονοπάτι κατηφορίζει προς την κοιλάδα και μετά από περίπου 15λ έχει οδηγήσει στο γεφύρι. Περνώντας το γεφύρι, το μονοπάτι συνεχίζει προς Βίτσα.

Κτίστηκε το 1748 με χρηματοδότηση του Μίσιου από το Μονοδένδρι για να συνδέσει το Κουκούλι με την Βίτσα, καθώς περνάει από αυτό μια από τις διασωζόμενες και καλοσυντηρημένες «σκάλες» του Ζαγορίου η οποία αποτελεί σήμερα κλασική πεζοπορική διαδρομή.

Το γεφύρι είναι δίτοξο, με μια μεγάλη καμάρα και μια μικρότερη, καλά συντηρημένο και ενώνει τις όχθες του Ξηροπόταμου σε ένα μέρος απόλυτης ηρεμίας, γαλήνης και επαφής με τη φύση, αν και βρίσκεται λίγα μόλις βήματα από τον σύγχρονο πολιτισμό. Εδώ δεν θα βρείτε δεκάδες επισκέπτες και παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Μπορεί όμως να συναντήσετε αναρριχητές που δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους στις αναρριχητικές διαδρομές που έχουν ανοιχτεί πάνω στους εντυπωσιακούς πύργους, ακριβώς δίπλα από το γεφύρι.

5. Γεφύρι του Μύλου:

    Γεφύρι “του Μύλου” (1748 – δίτοξο)  αποτελείται από δύο μεγάλες καμάρες και μια ψευτοκαμάρα. Βρίσκεται νοτιοανατολικά από το χωριό Κήποι (Μπάγια), στο Μπαγιώτικο και περίπου 1 χιλιόμετρο πριν συναντήσει τον Βίκο. Κτίστηκε το 1748 και η ονομασία του οφείλεται στον εκκλησιαστικό μύλο που υπάρχει δίπλα. Διευκόλυνε τους κατοίκους των Κήπων, που πήγαιναν να αλέσουν ή να καλλιεργήσουν τους ποτιστικούς κήπου, καθώς και εκείνους που πήγαιναν τα παλιότερα χρόνια στα Γιάννενα από το δρόμο της Γκασούρας) “έκοβαν δρόμο”.
    Γεφύρι δεμένο με τη φύση και την παράδοση (τα Θεοφάνεια ο παπάς από την κορυφή του ρίχνει το σταυρό στα νερά, σε χαρακτηριστική οβίρα). Το γεφύρι έχει ήρεμη όψη, όπως και η γύρω περιοχή. Ανάμεσα στα δύο τόξα υπάρχει εντοιχισμένη μαύρη πέτρα με μια επιγραφή γραμμένη “βουστροφηδόν” (σύμφωνα με την κίνηση των βοδιών όταν οργώνουν). 

6. Γεφύρι του Κοντοδήμου ή Λαζαρίδη:

Το Γεφύρι του Κοντοδήμου θα το συναντήσετε ανάμεσα από τα χωριά Κήπους και Κουκούλι των Ζαγοροχωρίων. Βρίσκεται στην θέση «Καντήλα» πάνω στο Βικάκι και σαν κατασκευή ολοκληρώθηκε το 1764. Ένας διερμηνέας της Γαλλικής πρεσβείας στην Κωνσταντινούπολη ονόματι Τόλης Κοντοδήμος, από τον οποίο πήρε και την ονομασία του το γεφύρι διέθεσε το σημαντικό ποσόν που χρειάστηκε για το χτίσιμο του γεφυριού, η κατασκευή του οποίου την ξεκίνησε το 1753.
      Το γεφύρι του Κοντοδήμου είναι γνωστό στην περιοχή των Ζαγοροχωρίων και με μία ακόμη δεύτερη ονομασία. Η δεύτερη ονομασία του γεφυριού είναι του "Λαζαρίδη". Ονομασία η οποία οφείλεται στην ύπαρξη δίπλα από το γεφύρι ενός μύλου με ιδιοκτήτη τον ομώνυμο κάτοικο της περιοχής. Ερείπια του μύλου μπορείτε να επισκεφθείτε ακόμη και σήμερα.

7. Θεογέφυρο:

      Μετά τη Ζίτσα, κοντά στο χωριό Λίθινο, ο Καλαμάς έκανε το θαύμα του. Σκάλισε με τα άγρια νερά του τον μεγάλο βράχο και παρουσίασε το παράξενο δημιούργημα «Το Θεογέφυρο» που επί αιώνες διευκόλυνε το πέρασμα του ποταμού μια και αυτός με τα πολλά νερά του δεν επέτρεπε αλλού τη διάβαση.
      Δεν ξέρω, αλλά ούτε σκέψεις δεν μπορεί να έχει κάποιος μπροστά σ' αυτό το θέαμα… Το Θεογέφυρο είναι εντυπωσιακό. Ένα φυσικό γεφύρι, ή ένα θαύμα της φύσης;  Ότι και να είναι ή καλύτερα όπως θέλει να το δει κανείς δεν έχει τόσο σημασία. Είναι από τα σημεία της γης που αν δεν βρεθείς εκεί δεν μπορείς να ξέρεις, σχεδόν ούτε καν μπορείς να φανταστείς την εικόνα με την οποία θέλεις να το κρατήσεις μέσα σου...
     Έχει μήκος περίπου 45 μέτρα, πλάτος 3-4 μέτρα και βρίσκεται 20 περίπου μέτρα πιο ψηλά από τα νερά του ποταμού. Το σχήμα του όμοιο με αυτό που το ανθρώπινο χέρι έχει δώσει στα διάφορα πέτρινα γεφύρια. Τοξωτό. Με την διαφορά ότι η φύση, που πήρε την θέση του ανθρώπινου παράγοντα στην προκειμένη περίπτωση, δεν ήταν τόσο λεπτομερειακή.

8. Το γεφύρι του Καμπέρ-Aγά :

      Στον επαρχιακό ορεινό δρόμο που συνδέει τα Γιάννενα με το Αν. Ζαγόρι, κοντά στις πηγές του ποταμού Άραχθου, βρίσκεται το μονότοξο, οξύκορφο, συμμετρικό γεφύρι του Καμπέρ-Αγά. Το γεφύρι με το πέτρινο βήμα του δρασκελίζει την κοίτη του Ζαγορίτικου ποταμού (παραπόταμου του Άραχθου). Η ημερομηνία κατασκευής του είναι άγνωστη. Είναι όμως γνωστό ότι η κατασκευή του χρηματοδοτήθηκε από τον Καμπέρ- Αγά (τούρκος διοικητής της πόλης των Ιωαννίνων), απ' όπου πήρε και το όνομά του. 

9. Το γεφύρι της Βοβούσας:

      Λίγο βορειότερα από τη γέφυρα του Καμπέρ-Αγά βρίσκεται το κεφαλοχώρι του Αν. Ζαγοριού, η Βοβούσα. Το χωριό είναι κτισμένο πλάι στον Αώο ποταμό, σε ύψος 1.000 μέτρων, καλά κρυμμένο στην καρδιά της Πίνδου. Μόνη επικοινωνία με τα υπόλοιπα Ζαγοροχώρια ήταν το μεγάλο μονότοξο γεφύρι που έκτισε το 1748 ο Αλέξης Μίσιος.  Χωρίζει το χωριό σε δυο γειτονιές, ανέκαθεν χρήσιμο στους κατοίκους του ακόμη, ακόμη και σήμερα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους. Ακόμη αξίζει να αναφέρουμε το ξύλινο περβάζι με το οποίο περιστοιχίζεται, το οποίο ασφαλίζει τους διαβάτες και το ομορφαίνει. Το όμορφο γεφύρι της Βοβούσας είναι ένα από τα ελάχιστα παλιά πέτρινα γεφύρια που ακόμη και σήμερα χρησιμοποιούνται, καθώς ενώνει τις δύο γειτονιές του χωριού που βρίσκονται δεξιά και αριστερά του ποταμού.

ΠΗΓΗ: Απόσπασμα από ανάρτηση με τον ίδιο τίτλο της σελίδας   7gym-laris.lar.sch.gr