Το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής στο Σκαμνέλι.

Στα δυτικά του Σκαμνελίου, πάνω σε μια βραχώδη πλαγιά, δεσπόζει το επιβλητικό μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής. Η πρόσβαση σ΄ αυτό είναι εφικτή μόνο με πεζοπορία, μέσω ενός ανηφορικού αλλά καλοστρωμένου λίθινου καλντεριμιού με αναβαθμίδες. Η θέα από το χώρο της μονής προς το χωριό αλλά και την γύρω περιοχή, είναι μοναδική. Δίπλα από το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, υπάρχουν ερείπια αρχαίας οχύρωσης, τα αποκαλούμενα Πελασγικά τείχη. Πρόκειται για τεράστιους ογκόλιθους, τετραγωνισμένους και αυστηρά προσαρμοσμένους, άλλους μεν στη θέση που είχαν αρχικά τοποθετηθεί και άλλους πεσμένους τριγύρω. Η ιστορία της μονής χάνεται στο βάθος του χρόνου. Ο Ι. Λαμπρίδης την αναφέρει ως μονή που αναγνωρίσθηκε ως Σταυροπηγιακή στην εποχή του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Ήταν γυναικείο μοναστήρι και αργότερα όταν εγκαταλείφθηκε από τις γυναίκες μοναχές, διαβίωναν εκεί άνδρες μοναχοί. Η εικονογράφηση του Ιερού Βήματος είναι χαρακτηριστική του 12ου ή του 13ου αιώνος. Η εικονογράφηση στον κυρίως ναό είναι νεώτερη. Το τρίτο μέρος της μονής, η Τρούλη, είναι κατά πολύ νεώτερη.

Έχει εικονογραφηθεί από Χιονιαδίτες και Καπεσοβίτες αγιογράφους και υπάρχει ενθύμημα το οποίο αναγράφει: «Ηγέρθη εκ βάθρων ως και ιστορήθη η Τρούλη αύτη επ΄ονόματι της οσιομάρτυρος Παρασκευής δια συνδρομής και εξόδων των πνευματικών και ιερομονάχων Παρθενίου του και …. Θεοδωσίου-Παρθενίου-Κωνσταντίνου-και Ματθαίου των πνευματικών, Γρηγορίου-Νικηφόρου-Ανθίμου και Νικοδήμου των ιερομονάχων – αρχιερατεύοντος του Πανιερωτάτου Κυρίου-κυρ. Ιεροθέου.  Έτει (Α΄. Ψ.Ι.Ζ.) (1717) έτος εν μηνί Αυγούστου 19»

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όπως όλα σχεδόν τα μοναστήρια στην Ελληνική επικράτεια, έτσι και η μονή της Αγίας Παρασκευής, συνετέλεσε στο να κρατηθεί άσβεστη η εθνική συνείδηση των κατοίκων της περιοχής ενώ, έχοντας μεγάλη περιουσία, πολλές φορές σήκωνε τα βάρη  απόρων Σκαμνελιωτών, πληρώνοντας το χαράτσι. Η μονή διέθετε επίσης βιβλιοθήκη με πλήθος σπουδαίων βιβλίων και περγαμηνών.
Ο επισκέπτης του Σκαμνελίου, θα πρέπει οπωσδήποτε να μπει στον κόπο να ανηφορίσει το μονοπάτι, για να επισκεφθεί τη μονή και να θαυμάσει από κει την υπέροχη, όπως προαναφέραμε, θέα προς το χωριό, τα δάση του κεντρικού Ζαγορίου και τις πλαγιές της Τύμφης.-

Η θέα προς το Σκαμνέλι από την  Μονή της Αγίας Παρασκευής

Σημείωση: Πληροφορίες για τα ιστορικά στοιχεία της Μονής πήρα από το βιβλίο του Οδυσ. Φραγκούλη «Το Σκαμνέλι», που εκδόθηκε το 1988 από το Σύνδεσμο Σκαμνελιωτών Ζαγορίου Ιωαννίνων ενώ οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό μου αρχείο.