Η ξηρά λιθοδομή (ξερολιθιά) είναι ο τοίχος που έχει κατασκευαστεί από λίθους, χωρίς τη χρήση κονιάματος. Είναι ίσως η παλαιότερη και συνηθέστερη ανθρώπινη κατασκευή. Από τα «κυκλώπεια» τείχη ως το χαμηλό πεζούλι, ο ξερολιθικός τοίχος δεν αποτελείται από τίποτα άλλο, παρά από πέτρες που δομούνται στηριζόμενες η μία πάνω στην άλλη. Σε όλη τη γη βρίσκουμε ξερολιθικές κατασκευές που, αν και ταπεινές και προοριζόμενες κυρίως για αγροτική χρήση, αποτελούν ένα πολύ σημαντικό μέρος της λαϊκής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και ένα ιδιαίτερο στοιχείο της ταυτότητας των λαών.
Από την αρχαιότητα στο σήμερα
Από την Ακρόπολη, που όσο κι αν φαίνεται περίεργο είναι και ξερολιθικό μνημείο, ως την ταπεινή σημερινή στάνη στα βουνά, έχουμε λιθοδομές που στην ουσία διαφέρουν ως προς την ποιότητα και την επεξεργασία των λίθων που χρησιμοποιήθηκαν. Οι τελικές μορφές προέκυψαν από το είδος της πέτρας, τις τεχνικές δυνατότητες, τη γεωγραφική θέση και τις κοινωνικές ανάγκες των ανθρώπων που έκτιζαν και κτίζουν.
Η ευφυΐα του μάστορα φαίνεται στην ταπεινή ξερολιθιά.
Στα περισσότερα παραδοσιακά κτίσματα της χώρας μας, όπως και του Ζαγορίου, η πέτρα είναι το βασικό υλικό κατασκευής των τοίχων, εξωτερικών και εσωτερικών, καθώς είναι άμεσα στο περιβάλλον ως πρώτη ύλη
Διακρίνουμε διαφορετικές κατηγορίες ξερολιθικών κατασκευών, ανάλογα με:
α) τη χρήση
β) τον τρόπο κατασκευής και
γ) την όψη της κατασκευής.
Οι ξερολιθικές επιστρώσεις είναι μία άλλη κατηγορία ξερολιθικών κατασκευών με κοινό γνώρισμα την κάλυψη μιας οριζόντιας επιφάνειας με λίθους ή λιθόπλακες. Ειδικά για τους οικισμούς του Ζαγορίου, οι ξερολιθικές επιστρώσεις, τα αλώνια, τα λιθόστρωτα, τα πλακόστρωτα, οι αυλές κα οι πλατείες, αποτελούν μεγάλο, σημαντικό και αναπόσπαστο τμήμα του κτιστού χώρου.
Είδη ξερολιθικών κατασκευών:
• Τοίχοι περίφραξης
• Τοίχοι αντιστήριξης (αναβαθμίδες)
• Καλύβια
• Στάνες
• Βρύσες
• Παρεκκλήσια
• Νερόμυλοι
• Γεφύρια
• Σκάλες/Λιθόστρωτα
• Αλώνια
• Αυλάκια άρδευσης
• Εικονίσματα
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το κείμενο είναι από ενημερωτική πινακίδα που συνάντησα στα Κάτω Πεδινά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου