Στη Β. Πίνδο, τόπος και άνθρωπος, δηλαδή φυσικός γεωγραφικός χώρος, ιστορία, κοινωνία, οικονομία, ήθη και έθιμα, συνυφαίνονται σε ένα άρτιο σύνολο πολιτιστικής έκφρασης.
Το Εθνικό Πάρκο της Β. Πίνδου, περιλαμβάνει τέσσερις διακριτές ανθρωπογεωγραφικές ενότητες. Τα χωριά στα δυτικά του νομού Γρεβενών, την Κόνιτσα, το Ζαγόρι και το Μέτσοβο . Στο πέρασμα του χρόνου, η σχέση του ανθρώπου με τη φύση διαμόρφωσε το τοπίο με τέτοιο τρόπο, ώστε φυσικό περιβάλλον και πολιτισμός, να αποτελούν αδιάσπαστη ενότητα. Το τοπίο , το πλούσιο μωσαϊκό βλάστησης και καρποφόρων φυτών διαμορφώθηκε σημαντικά και από τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες και τους διαφορετικούς τρόπους εκμετάλλευσης και χρήσης της γης από τους νομάδες κτηνοτρόφους. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν είναι τυχαία η ύπαρξη της αρκούδας, στον ορεινό όγκο της Β Πίνδου. Η σημερινή παρουσία της αρκούδας, αλλά και άλλων ειδών άγριας πανίδας, ταυτίζεται αρκετά με τη ζώνη της νομαδικής κτηνοτροφίας- και πιο συγκεκριμένα με τις θερινές ζώνες- κατά την περίοδο 1850-1950.
Η διατήρηση μεγάλου αριθμού κτηνοτροφικών ζώων, ζωντανών ή νεκρών, αποτελούσε βασική πηγή τροφής για τα μεγάλα σαρκοφάγα (αρκούδα-λύκος).
Η γεωργία, επίσης, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διατήρηση πολλών ειδών πανίδας, με τις μικρές ορεινές καλλιέργειες που πρόσφεραν συμπληρωματική τροφή όπως π.χ. στις αρκούδες.
Τα τοξωτά πέτρινα γεφύρια, τα μαντριά, οι μικρές καλλιέργειες, τα οπωροφόρα και τα αμπέλια, με τον μεγάλο ορεινό όγκο να τα περιβάλλει, συνθέτουν το σκηνικό της Β. Πίνδου, που λίγο άλλαξε με το πέρασμα των αιώνων, αφού διατηρεί, μέχρι σήμερα, αξιόλογη έκταση και φυσικότητα. Τα ξωκλήσια και μνημεία, διάσπαρτα στο χώρο, ήταν τα σημάδια που οδηγούσαν τον περασμένο αιώνα τους αγωγιάτες και τα καραβάνια που έφευγαν με προορισμό τα μεγάλα εμπορικά κέντρα. Η απουσία ανθρώπινης δραστηριότητας, κατά το κρίσιμο για την επιβίωση της αρκούδας 7μηνο Νοέμβριος - Μάιος, βοήθησε σημαντικά στη διατήρηση του πληθυσμού της. Αλλά και κατά το 5μηνο Ιούνιος -Οκτώβριος, ο τύπος των ανθρώπινων δραστηριοτήτων ήταν τέτοιος, που άφηνε περιθώριο στην αρκούδα να βρίσκει διόδους μετακίνησης, κενά και καταφύγια. Η φύση αφέθηκε ανεμπόδιστη στο έργο της και σ' αντάλλαγμα, βοήθησε τον άνθρωπο να επιβιώσει στις δύσκολες εποχές. Η συστηματική συρρίκνωση του πληθυσμού, που ξεκίνησε από τα μέσα του 20 ου αι, άλλαξε την κατάσταση.
Οι κάτοικοι που απέμειναν είναι ως επί το πλείστον υπέργηροι και δεν ασχολούνται με παραγωγικές δραστηριότητες. Οι χρήσεις της γης έχουν μεταβληθεί και πλέον μόνο το 1% της συνολική έκτασης, καταλαμβάνει η γεωργική γη. Ωστόσο, τα δάση παραμένουν στα ίδια περίπου ποσοστά, 58% το 1991, έναντι 60% το 1961.Μακροπρόθεσμα, όμως, η δημογραφική συρρίκνωση, η κοινωνική και οικονομική υποχώρηση προαναγγέλλουν βαθιές τομές και ρήξεις στις πολιτιστικές δομές και συνακόλουθα, επιπτώσεις για τα ορεινά οικοσυστήματα.
ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: www.callisto.gr
ΦΩΤΟ: Από προσωπικό αρχείο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου