ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ

Τα Ζαγόρια (σλαβική λέξη που σημαίνει"πίσω απ' τα βουνά") βρίσκονται ανάμεσα στα Γιάννενα, το Μέτσοβο και την Κόνιτσα. Η περιοχή περιβάλλεται από ψηλά βουνά, κομμάτι της Βόρειας Πίνδου. Στα βόρεια το Ζαγόρι χωρίζεται από τον ποταμό Αώο και τις πλαγιές του Σμόλικα (2.637 υψόμ.) Στα βορειοανατολικά πάλι από τον Αώο και τις δυτικές πλαγιές της Βασιλίτσας (2.249μ.) και του Λυγκού (2.177μ.). Στα νοτιοανατολικά, από τα δυτικά βουνά του Μετσόβου. Στα νοτιοανατολικά, από τα δυτικά βουνά του Μετσόβου. Νότια κλείνεται το Ζαγόρι από το Μιτσικέλι (1.810μ.). Βορειοδυτικά δεσπόζει ο μεγαλόπρεπος όγκος της Γκαμήλας (2.497 μ.) ή Τύμφης. Η περιοχή Ζαγορίου προσφέρεται για ορειβασία και πεζοπορία.

Υπάρχουν δύο καταφύγια, το ένα στη Γκαμήλα και το άλλο στο Μιτσικέλι, με δυνατότητα φιλοξενίας 28 ατόμων το καθένα. Υπάρχει κουζίνα με μαγειρικά σκεύη για να μείνει κανείς - και φυσικά τζάκι. Τα 46 ονομαστά χωριά του Ζαγορίου είναι χτισμένα σε περιοχές με δάση, πεύκα και έλατα, αλλά και σε γυμνές πετρώδεις περιοχές όπου δένουν αρμονικά η φυσική ομορφιά με τη μαστοριά την ανθρώπινη. Σ΄αυτήν την περιοχή βρίσκουμε πολλά ποτάμια, μικρά και μεγάλα, με τα γραφικά πέτρινα γεφύρια. Όλα τα χωριά έχουν μια ιδιόμορφη παραδοσιακή αρχιτεκτονική, που τη δημιουργούν τα διώροφα και τα τριώροφα σπίτια με τα λιθόστρωτα δρομάκια, τις πλακοσκέπαστες στέγες, τ' αρχοντικά σπίτια που μαρτυρούν το πέρασμα ενός πλούσιου παρελθόντος γεμάτου δόξα και ακμή. Οι εκκλησίες και τα μοναστήρια είναι χτισμένα σε εμφανή σημεία, όμορφες τοποθεσίες. Υπάρχουν ξυλόγλυπτα τέμπλα, ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες, έργα ντόπιων καλλιτεχνών. Στο μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής στο Μονοδένδρι μπορούμε να θαυμάσουμε τη μοναδικότητα της χαράδρας του Βίκου, δημιούργημα των γεωλογικών μετατοπίσεων. Το μήκος της είναι περίπου 12 χλμ., το μέσο άνοιγμα 200μ. και το μέσο ύψος 700μ.

Στο βάθος της ρέει ο Βοϊδομάτης με τα κρυστάλλινα νερά του. Η χαράδρα του Βίκου έχει κηρυχθεί εθνικός δρυμός το 1973 για να διαφυλαχθεί η σπάνια χλωρίδα και πανίδα. Είναι από τις ωραιότερες τοποθεσίες του ελλαδικού χώρου, κάτι που δύσκολα ξεχνά ο επισκέπτης. Τα χωριά που έχουν σχέση με τη χαράδρα του Βίκου, χωρίς να υστερούν και τα άλλα, είναι τα: Βίτσα, Μονοδένδρι, Ελαφότοπος, Πεδινά, και από την ανατολική πλευρά: Καπέτσοβο, Βραδέτο, Τσεπέλοβο, Πάπιγκο κ.α. Η αξία του δρυμού δεν περιορίζεται στα εντυπωσιακά και μοναδικά μορφολογικά χαρίσματα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα ζωντανά στοιχεία του τόπου, τα ζώα και τα φυτά που ζουν σε μια ποικιλία και ισορροπία σπάνια για τον ελληνικό χώρο. Τα ωραιότερα δένδρα των δασών εδώ είναι η μαύρη πεύκη, η οξιά και στα ψηλότερα μέρη φυτρώνει το γνωστό στους ορειβάτες είδος πεύκης το Ρόμπολο, που ζει 2.200-2.300μ.

Η χλωρίδα του δρυμού είναι σπάνια και γι' αυτό αποτελεί αντικείμενο μελέτης από πολλούς βοτανολόγους και άλλους επιστήμονες. Το ίδιο και η πανίδα, όχι μόνο είναι πλούσια αλλά και σπάνια σε είδη που έχουν από χρόνια εξαφανιστεί σε άλλα μέρη της χώρας. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα διάφορα είδη αρπακτικών που είναι και σπάνια, όπως αετοί, γύπες, γεράκια, μαυροπελαργοί. Στα δάση και τα θαμνοτόπια φωλιάζουν πετροπέρδικες, κοτσύφια κίσσες, αηδόνια. Στα βουνά της περιοχής ζει ακόμα η μεγαλόπρεπη αρκούδα, στα δάση η αγριογίδα και στα ποτάμια σπάνια ψάρια και η γνωστή μας πέστροφα.

Η διαμόρφωση της περιοχής υπολογίζεται ότι έγινε πριν από 0 εκατομμύρια χρόνια. Στο δρυμό υπάρχουν εντυπωσιακές σπηλιές που ακόμα δεν έχουν εξερευνηθεί. Το Ζαγόρι την εποχή της Τουρκοκρατίας είχε εξασφαλίσει μεγάλα προνόμια, με αποτέλεσμα να αναπτύξει πνευματική και οικονομική δραστηριότητα, γι' αυτό και είναι πατρίδα μεγάλων πνευματικών ανθρώπων και ευεργετών. Οι Ζαγορίσιοι, όπως και οι άλλοι Ηπειρώτες, ταξίδευαν στα πέρατα του κόσμου φέρνοντας μαζί τους στο γυρισμό ό,τι καλό έβρισκαν.

Τα λαογραφικά στοιχεία που μπορεί να θαυμάσει κανείς και σήμερα σε όλο το Ζαγόρι και που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι τα σπίτια φτιαγμένα με πέτρα, τα λιθόστρωτα δρομάκια, οι πλακόστρωτες στέγες, όλα φτιαγμένα από ντόπιους μαστόρους και υλικά. Οι εκκλησιές και τα μοναστήρια βρίσκονται μακριά από τους οικισμούς, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους ανθρώπους μαζί με τη θρησκεία να λατρεύουν τη φύση. Ένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια είναι της Παναγιάς της Σπηλιώτισσας. Χτίστηκε το 1579 και βρίσκεται κοντά στην Αρίστη με θέα το Βοϊδομάτη. Η μονή Στομίου στη χαράδρα του Αώου, με είσοδο από την Κόνιτσα. Χτίστηκε το 1774. Το γραφικό μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής στο Μονοδένδρι που χτίστηκε το 1412. Διατηρείται ακόμα σε καλή κατάσταση και βρίσκεται πάνω στα βράχια στο χείλος της χαράδρας του Βίκου, σ΄ ένα από τα θεαματικότερα σημεία . Χαρακτηριστικά πάλι είναι τα μονοπάτια του Ζαγορίου και η περίφημη σκάλα του Βραδέτου. Τέλος, πρέπει να τονίσουμε ότι τα μονοπάτια έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αντίσταση κατά των Γερμανών.

ΠΗΓΗ:   www.epirusnews.gr/