Οι κάτοικοι του Ζαγορίου!

Οι κάτοικοι της περιοχής του Ζαγορίου ήταν αυτοί που συνετέλεσαν στην δημιουργία και την ανάπτυξη του χώρου, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.

Η κοινωνία του Ζαγορίου αποτελούνταν από τέσσερις κοινωνικές ομάδες:

α) Τους Ζαγορίσιους, απόγονους των ντόπιων

β) Τους Αρομούνους ή Αρμάνους ή Βλάχους

γ) Τους Σαρακατσάνους που ήταν κυρίως κτηνοτρόφοι και

δ) Τους Αθίγγανους

Οι κάτοικοι του Ζαγορίου ήταν έξυπνοι, δραστήριοι, εργατικοί, φιλομαθείς και ερευνητικοί.

Από τα παλιά χρόνια πολλοί αναγκάσθηκαν να αναζητήσουν εργασία σε άλλα μέρη. Ήταν έξυπνοι κι εργατικοί άνθρωποι και είναι πολλοί αυτοί που πρόκοψαν. Πολλοί έγιναν επιχειρηματίες και, αφού πλούτισαν, βοήθησαν με κάθε τρόπο τον τόπο τους.  Άλλοι έγιναν δάσκαλοι και λαμπροί επιστήμονες .

Ο Ιωάννης Νικολαΐδης έγραψε:

«Πάντως καθοριστικός παράγοντας της μοίρας του ανθρώπου του Ζαγορίου στάθηκε το φυσικό περιβάλλον. Το κάλλος του λέπτυνε την ευαισθησία των κατοίκων, ενώ το άγονο του εδάφους άνοιξε τους δρόμους της αποδημίας σ’ όλα τα σημεία του ορίζοντα».

Αυτοί που έμεναν στον τόπο τους ασχολούνταν με την γεωργία, την κτηνοτροφία και στις περιοχές που υπήρχαν πλούσια δάση, με την υλοτομία. Το βασικό κύτταρο στην κοινωνία του Ζαγορίου ήταν η οικογένεια. Οι οικογένειες ήταν πολύ δεμένες  και παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχαν μέσα συγκοινωνίας την εποχή εκείνη, οι ξενιτεμένοι, είχαν κατορθώσει, αν και μακριά, να είναι κοντά στις οικογένειές τους. Βέβαια υπήρξαν και αρκετοί  που φεύγοντας, για διάφορους λόγους, δεν ξαναγύρισαν ποτέ στον τόπο τους. Να σημειώσουμε όμως ότι στυλοβάτης στην οικογένεια και στην κοινωνία του Ζαγορίου, κατά το μακρύ διάστημα της ακμής του, υπήρξε η Ζαγορίσια γυναίκα. Αυτή έμενε πίσω και είχε το «κουμάντο» του σπιτιού. Αυτή φρόντιζε για όλα κατά την απουσία του συζύγου και είχε την φροντίδα της ανατροφής των παιδιών. Στη Ζαγορίσια γυναίκα οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος η άνθιση του Ζαγορίσιου πολιτισμού στα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς και σε έναν τόπο δύσβατο και απομονωμένο όπως ήταν το Ζαγόρι.

Οι κάτοικοι σε κάποια χωριά του Κεντρικού και σε αρκετά του Ανατολικού Ζαγορίου είναι βλάχικης καταγωγής. Πολλοί βέβαια είναι και οι Σαρακατσάνοι που ζουν σήμερα στο Ζαγόρι. Η πληθυσμιακή αυτή ομάδα, που αποτελούνταν από νομάδες κτηνοτρόφους, έρχονταν με τα κοπάδια τους στα γύρω βουνά τα καλοκαίρια και το χειμώνα μετακινούνταν σε χειμερινούς βοσκότοπους. Σταδιακά όμως εγκαταστάθηκαν αρκετοί μόνιμα στα χωριά της περιοχής και απέκτησαν ακίνητη περιουσία.

Επιπλέον, στο Ζαγόρι, υπήρχαν και κάποιες οικογένειες Αθίγγανων οι οποίες είχαν έρθει στο Ζαγόρι για αναζήτηση εργασίας και πέραν των άλλων είχαν σαν βασική τους απασχόληση την σιδηρουργία και την μουσική. Οι οικογένειες αυτές ενσωματώθηκαν σιγά-σιγά στην τοπική κοινωνία που ζούσαν.

Σήμερα οι κάτοικοι που απομένουν στα περισσότερα χωριά καλλιεργούν τα κηπευτικά τους και ασχολούνται με την οικόσιτη κτηνοτροφία. Εξακολουθούν βέβαια να ανεβαίνουν στα θερινά βοσκοτόπια και κάποιοι Σαρακατσάνοι, οι οποίοι διατηρούν ακόμη μεγάλα κοπάδια ζώων. Ένας σημαντικός αριθμός κατοίκων, ειδικά στα χωριά που έχουν δάση, εξακολουθεί να ασχολείται και με την υλοτομία. Πέραν αυτού, με την ανάπτυξη της τουριστικής κίνησης στην περιοχή, είναι αρκετοί οι κάτοικοι της περιοχής που ασχολούνται με τουριστικά επαγγέλματα. Έχουν δημιουργηθεί ξενοδοχεία, ξενώνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες, καφετέριες κλπ στα οποία απασχολούνται αρκετοί κάτοικοι και ειδικά νέοι άνθρωποι, οι οποίοι ήταν κάτοικοι του Ζαγορίου ή έχουν έρθει στην περιοχή για να αναπτύξουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα στον συγκεκριμένο τομέα.