Φραγκάδες Ζαγορίου.

Το χωριό Φραγκάδες βρίσκεται στο Νομό Ιωαννίνων, στο Κεντρικό Ζαγόρι και απέχει από τα Γιάννενα 58 χλμ. Μέχρι  την 31-12-2010  ήταν ένα από τα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Τύμφης αλλά από την 1-1-2011 υπάγεται διοικητικά, μαζί με τα υπόλοιπα Ζαγοροχώρια,  στον νέο "Καλλικρατικό" Δήμο Ζαγορίου. Είναι ένα πολύ γραφικό χωριό, χτισμένο αμφιθεατρικά, στην πλαγιά ενός κατάφυτου λόφου, σε υψόμετρο 960 μ. και έχει απεριόριστη θέα σε όλη την γύρω περιοχή.

Σύμφωνα με τον Θ. Σακελλαρίδη, η ίδρυση του οικισμού χρονολογείται πριν από αυτή της Βοτσάς, το 672 μ.Χ. ενώ σύμφωνα με τον ιστορικό Λαμπρίδη, συμπεριλαμβάνονταν στα 14 χωριά του Ζαγοριού που συνθηκολόγησαν το 1431 με τους Τούρκους, με την συμφωνία να αποστέλλονται κάθε χρόνο στην Πόλη 15 στρατιώτες (Βοϊνίκοι). 

Το χωριό άρχισε να μεγαλώνει κατά το έτος 1583, όταν συγκεντρώθηκαν σ’ αυτό οι κάτοικοι των διαφόρων οικισμών που διαλύθηκαν.

Την ονομασία Φραγκάδες, την πήρε από το όνομα του Αντώνιου Φράγκου, ο οποίος μαζί με άλλους σωματοφύλακες, δολοφόνησε στις 23 Δεκεμβρίου του 1384 τον Σέρβο ηγεμόνα των Ιωαννίνων Θωμά Πρελούμποβιτς, που είχε το χωριό κτήμα του την εποχή που η  Ήπειρος ήταν Σερβοκρατούμενη.

Τα σπίτια του χωριού είναι πετρόχτιστα και τα περισσότερα είναι στεγασμένα με την παραδοσιακή πλάκα του Ζαγορίου. Υπάρχουν όμως και κάποια που φέρουν σκεπή από κεραμίδι. Αυτό οφείλεται στο γεγονός  ότι οι Φραγκάδες, όπως και άλλα Ζαγοροχώρια, γνώρισαν την καταστροφική μανία των Γερμανών, οι οποίοι στις 23 Οκτωβρίου του 1943 έκαψαν τα περισσότερα από τα σπίτια του.

Ο Θ. Σακελλαρίδης στο βιβλίο του «Φραγκάδες» γράφει σχετικά με την εικόνα του χωριού πριν και μετά το κάψιμο τα ακόλουθα:

«Προτού καεί το χωριό είχε πανέμορφα επιβλητικά σπίτια με δύο και τρεις ορόφους, χτισμένα από τον πολύχρονο μόχθο και ιδρώτα των ντόπιων και ξενιτεμένων Φραγκαδιωτών. Από τα 120 που είχε κάηκαν περίπου τα 80 που ήταν και τα καλύτερα. Τα λίγα που έμειναν μαρτυρούν την αρχοντιά, τον πολιτισμό και το καλαίσθητο πνεύμα που διέκρινε κάθε Φραγκαδιώτη. Φυσικά τα σπίτια αυτά τα έφτιαχναν μόνον οι πλούσιοι και αποτελούσαν, εκτός από επίδειξη οικονομικής ευμάρειας και έναν τρόπο να ασφαλίζουν το βιός τους, αφού η ληστεία στα χωριά του Ζαγοριού βρισκόταν σε μεγάλη έξαρση στα χρόνια της τυραννίας. Οι πλακόστρωτες αυλές με καλοπελεκημένους οβορούς από βαριές δρύινες πόρτες, συμπλήρωναν τον πλούτο και το μεράκι του νοικοκύρη. Τα σπίτια που χτίστηκαν ύστερα από το κάψιμο και υπάρχουν σήμερα, δεν μπορούν να συγκριθούν και να παραβγούν μπροστά σ’ εκείνα που είχε το χωριό προτού καεί. Τα έργα του ανώνυμου σμιλευτή της πέτρας και του ξύλου, του ασπούδαστου μάστορα από τα χωριά της Κόνιτσας και του διακεκριμένου ζωγράφου των Χιονιάδων, μένουν αθάνατα. Τα βλέπουμε στις επιβλητικές εκκλησίες και στα ταπεινά ξωκκλήσια, στα καλντερίμια και στα τζάκια του χωριού. Τα βλέπουμε στα περίφημα τοξωτά γεφύρια, που κάνουν ευκολοδιάβατα τα ποτάμια και τους ορμητικούς χείμαρρους. Έργα αιωνόβια, που είναι σημάδια ενός αξιόλογου πολιτισμού που είχε αναπτυχθεί από τον 18^ο αιώνα στο Ζαγόρι».

Το σημαντικότερο από τα αξιοθέατα του χωριού είναι η μεγάλη πετρόχτιστη εκκλησία του Αγίου Δημητρίου που βρίσκεται στην  πλατεία του και είναι χτισμένη το 1799. Το καμπαναριό της, ύψους 12 περίπου μέτρων, είναι  κι αυτό πετρόχτιστο, έχει  σχήμα εξαγώνου και, όπως προκύπτει από εντοιχισμένη επιγραφή, έχει χτισθεί το 1833.

Άλλα αξιοθέατα του χωριού είναι το πέτρινο γεφύρι του Πετσιώνη, ο παλιός νερόμυλος, τα ξωκκλήσια, οι πετρόχτιστες βρύσες και τα καλντερίμια του ενώ δεν θα πρέπει να παραλείψουμε ότι στους Φραγκάδες διατηρεί παραδοσιακή κατοικία και ο σημερινός Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας ο κ. Κάρολος Παπούλιας. 

Τα τελευταία χρόνια το χωριό διαθέτει και τουριστική υποδομή. Οι επισκέπτες του, πέρα από τα αξιοθέατα που προαναφέρουμε, μπορούν να απολαύσουν την υπέροχη φύση του αφού, το χωριό, περιβάλλεται από άφθονα δάση και χείμαρρους με τρεχούμενα νερά, που δίνουν ξεχωριστή ομορφιά στο τοπίο.