Ιστορικά στοιχεία για την περιοχή του Ζαγορίου.

Την παλαιότερη αναφορά του τοπωνυμίου Ζαγόρι, τη συναντούμε σε χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου το 1321. Αρχαιολογικές ανασκαφές του 20ου αιώνα φέρνουν στο φως ευρήματα οικισμών της παλαιολιθικής εποχής στην περιοχή. Η περίοδος, όμως, κατά την οποία το Ζαγόρι εισέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο της ιστορίας, είναι αυτή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η υπογραφή της ιστορικής Συνθήκης του Βοϊνίκου το 1430, μεταξύ, αρχικά, δεκατεσσάρων χωριών του Κεντρικού Ζαγορίου -αργότερα υπογράφουν και τα υπόλοιπα- και της Οθωμανικής διοίκησης εξασφάλισε, ως αντάλλαγμα, ένα καθεστώς ουσιαστικής αυτονομίας και αυτοδιοίκησης, με ορισμένες φορολογικές υποχρεώσεις, εκ των οποίων η βασικότερη υπήρξε η αποστολή, ετησίως, ορισμένου αριθμού Ζαγορισίων, των «Βοϊνίκων», στην Κωνσταντινούπολη, για να υπηρετήσουν, για καθορισμένο χρονικό διάστημα, ως ιπποκόμοι στους στάβλους του οθωμανικού στρατού. Τους Βοϊνίκους ακολουθούν και άλλοι Ζαγορίσιοι, αναζητώντας την οικονομική ευμάρεια, και μεταναστεύουν στην Κωνσταντινούπολη, όπου εγκαταστάθηκαν και εργάσθηκαν ως έμποροι, προμηθευτές και επαγγελματίες. Στη συνέχεια, μεταναστευτικοί προορισμοί των Ζαγορισίων υπήρξαν τα υπόλοιπα κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, αλλά και η Βενετία, η Ρώμη, οι μεγάλες πόλεις της Ρωσίας και της Αυστροουγγαρίας. Τους επόμενους αιώνες, ταξίδεψαν, επίσης, στη Νότιο Αφρική, στο Σουδάν, στην Αίγυπτο και τέλος στην Αμερική. Στην «ξενιτιά», λοιπόν, διακρίθηκαν πολλοί από αυτούς και εξελίχθηκαν σε ισχυρούς οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Αυτή η εμπορική δραστηριότητα των ξενιτεμένων, η οποία από το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα έως και τα μέσα του 19ου φτάνει στην πλήρη ακμή της, επιφέρει στα Ζαγόρια έναν πρωτόγνωρο οικονομικό πλούτο και συμβάλλει καθοριστικά στο μετασχηματισμό της τοπικής κοινωνίας. Αυτή την εποχή, η περιοχή του Ζαγορίου αποκτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της πολιτισμικής της ταυτότητας. Τα χωριά διαμορφώνουν την οικιστική και αρχιτεκτονική μορφή τους, μέρος της οποίας διασώζεται μέχρι και σήμερα. Η ενασχόληση με τα γράμματα παίζει καθοριστικό ρόλο στην κοινωνία και, γενικότερα, ο πλούτος καθορίζει τη δομή της κοινωνίας αλλά και την αισθητική των οικισμών. Ωστόσο, η γεωργία και η κτηνοτροφία τις οποίες ασκούν όσοι μένουν πίσω -κατά κύριο λόγο οι γυναίκες- παραμένουν η βάση της οικονομίας των κοινοτήτων. Η περιοχή Ζαγορίου αποτελούσε και αποτελεί έναν χώρο πολιτισμικής ώσμωσης. Μέσα στα όριά της συναντούμε, εκτός από τους Ζαγορίσιους, Σαρακατσάνους, Βλάχους και Γύφτους. Η κάθε ομάδα εξειδικεύεται σε συγκεκριμένες παραγωγικές δραστηριότητες, οι οποίες καθορίζουν και την ιδιαίτερη πολιτισμική της ταυτότητα. Οι Ζαγορίσιοι, όπως ήδη αναφέρθηκε, ασχολούνται με το εμπόριο, οι Σαρακατσάνοι με την νομαδική κτηνοτροφία στα όρια των ζαγορίσιων κοινοτήτων, οι Βλάχοι εξειδικεύονται στα δασικά επαγγέλματα (πριονάδες, υλοτόμοι, κυρατζήδες), ενώ οι Γύφτοι ασχολούνται με τεχνικά επαγγέλματα (σιδεράδες), συχνά στο περιθώριο των κοινοτήτων, ενώ, ταυτόχρονα, καλλιεργούν τις φημισμένες μουσικές τους δεξιότητες. 

ΠΗΓΗ:  traditionalvillages.gr
ΦΩΤΟ:  Από www.hotelsline.gr